Gisteren werd hier op Eftelist de aankondiging geplaatst dat
Efteling Media met opnieuw een nieuwe (animatie)serie op de proppen gaat
komen. De aankondiging wekte mijn verbazing om twee redenen. De eerste reden
was dat Karel Willemen niet alleen nog steeds bij de Efteling in dienst is,
maar zelfs nog op het actieve dienstrooster lijkt te staan. De tweede reden
was het nieuws rondom de Lummels, dat gepaard ging met de volgende afbeelding
van de afgekeurde pilot-aflevering: http://documenten.eftelist.nl/data/lummels/motek.jpg
Tja, ik krabde mijzelf bij het zien van deze afbeelding toch weer eventjes achter
de oren. Wat moeten we hier in vredesnaam mee? Al is het afgekeurd, ik kan
me niet aan de sterke indruk onttrekken dat dit beeldmateriaal toch een tipje
van de sluier oplicht met betrekking tot de richting waarin men loopt te denken.
Los nog van de totale out-of-character tiener-Laven en los van het feit dat, zoals
Danny al aangaf, de Laafse mythologie volledig is opgebouwd rondom de
aanwezigheid van slechts een enkele vrouwelijke Oermoeder (een elementair
principe dat hier bruut wordt genegeerd) is er nogal wat meer mis met deze
afbeelding. En toen bedacht ik me ineens dat het niet zozeer de afbeelding
was die me aan het denken zette, maar de manifestatie van het diepere
principe dat eronder lag. Hoog tijd om Efteling Media eens onder de loep te
houden en nader te inspecteren.
Het is hier op Eftelist wel eens eerder besproken dat de Efteling als volledig
geïntegreerd entertainmentbedrijf in de afgelopen jaren duidelijk een weg is
ingeslagen waarin vooral het bestaande gedachtegoed wordt uitgemolken. Zowel
binnen als buiten het park is de Efteling voornamelijk meer 'inward-looking'
geworden, waarmee ik bedoel dat de Efteling, in tegenstelling tot vroegere
jaren, in mindere mate nieuwe zaken en gedachtegoed introduceert en in nog
mindere mate creatieve vernieuwing biedt. Vooral houdt men zich bezig met het
laden en versterken van 'Het Merk Efteling' in zijn huidige vorm en alle
beeldkenmerken en nostalgische associaties die daar bij horen, zonder al te
actief bezig te zijn met het aanboren van nieuwe zaken.
Raveleijn bijvoorbeeld, alhoewel het complex prima oogt en wonderlijk fraai is
uitgevoerd, is qua stijl vrijwel volledig een afgeleide van Anton Pieck-prenten
en voegt stijltechnisch dan ook weinig tot niets toe. Aquanura is een
fantastisch concept voor een nieuwe attractie natuurlijk, maar de techniek is
van de plank ingekocht en de show richt zich vooral op, u raadt het al, onze
associatie met bestaande Efteling-saecken. Daar is bij Aquanura niets mis
mee, want deze bestaande zaken zijn louter het raamwerk waarbinnen een
spectaculaire show wordt opgevoerd. En de techniek is erg vernieuwend
natuurlijk.
Maar, zoals ik reeds zei, de Efteling is voornamelijk wat meer 'inward-looking'
geworden. Of het nou zo'n goed of slecht idee is om meer naar binnen te
kijken om de vele zaken die 'Het Merk Efteling' kenmerken te versterken,
bijvoorbeeld door het in de wat verdere toekomst bouwen van een darkride
die zich geheel richt op de mascotte van het park, is een vraag met vele
mogelijke antwoorden en er zijn vele voors en tegens op te noemen. Ik zou
zeggen dat vernieuwing belangrijk is, mits het op de juiste manier wordt
gedaan. Echter, waar ik u graag op wil attenderen is het volgende: wanneer men
de verschillende bestaande properties teveel gaat uitmelken op de korte
termijn is er het risico van 'brand fatigue' en merkerosie op de lange
termijn, waarbij het maken van op korte termijn gerichte winsten middels
producties met een 'limited shelflife' ten koste gaat van de geloofwaardigheid
van het merk op de lange termijn.
We zijn aangeland bij een analyse van Efteling Media.
**De Disney-factor**
De gouden standaard waar ik zaken in deze context graag mee vergelijk is en
blijft nog altijd het volledig geïntegreerde mediaimperium van Disney. Wanneer
we het hebben over zulk korte termijn denken bij het Disney-imperium, denkt u
bijvoorbeeld maar eens aan die vreselijke sequels die Disney in de jaren '90
begon te produceren, die niet alleen vaak een smet vormden op de
oorspronkelijke films, maar die uiteindelijk de geloofwaardigheid van Disney
als kwaliteitsnaam op het spel begonnen te zetten, allemaal voor het maken
van snelle en gemakkelijke korte-termijn winsten. Ook in de themaparken van
Disney werd er in datzelfde tijdperk flink bezuinigd. Men heeft zojuist Disney
California Adventure met een miljardenbudget opgelapt, Hong Kong Disneyland
heeft een flinke financiële injectie gehad en ook in de Walt Disney Studios in
Parijs zullen nog flink wat geld en thema gepompt moeten worden voordat het
zichzelf een volwaardig Disney-themapark mag noemen. Met andere woorden,
Disney voelt nog steeds de negatieve gevolgen van deze periode van
korte-termijn denken.
Het moge duidelijk zijn dat Disney en de Efteling duidelijke verschillen hebben.
Maar belangrijk is te beseffen in welk opzicht precies. Disney werkt in haar
themaparken vanuit de periferie van alle films, televisieseries en muziek naar
binnen toe. In de themaparken vinden de belangrijkste properties van Disney
een duidelijke focus en worden zaken gepresenteerd die vanuit de immense
catalogus van Disney de meeste appeal hebben. Dit is iets van de laatste jaren,
want in de beginjaren waren er natuurlijk vele zaken in de parken die helemaal
niks met de films van Disney te maken hadden. Voor de Efteling is het anders,
want de Efteling werkt precies helemaal omgekeerd. Een beetje zoals Disney
dat doet met de Pirates of the Caribbean-franchise. Waar Disney vanuit haar
catalogus voornamelijk naar de themaparken toewerkt, werkt de Efteling
middels Efteling Media vanuit de themaparken naar zo'n catalogus toe. En hoe
werkt dat precies?
**De doelgroep**
Laten we allereerst eens naar de output van Efteling Media kijken, want
slechts op basis daarvan kunnen wij het mediabedrijf beoordelen. Ik wil
even voorop stellen dat ik lang niet alles dat Efteling Media ooit heeft
geproduceerd heb gezien, deze analyse is meer gebaseerd op het imago dat
Efteling Media naar de buitenwereld presenteert. Kort samengevat: de huidige
series spelen het niet zozeer op hoge productiekwaliteit, men werkt immers met
redelijk beperkte Nederlandse televisiebudgetten en niet immense
internationaal georiënteerde filmbudgetten. De verhalen en verhaallijnen,
essentiële componenten, zijn vaak niet bepaald van hoogwaardige kwaliteit te
noemen. Als we naar de doelgroep kijken zien we dat deze vaak het vaag
gedefinieerde "voor kinderen" is. Als extra, niche-doelgroep is er dan ook nog
vaak een clubje Eftelingfans dat vrijwel *alles* wat het Eftelinglogo draagt
fantastisch vindt, maar ik kan mijzelf -tot mijn grote spijt- tot deze groep
niet rekenen. Een ontzettend grote en belangrijke doelgroep die de Efteling
echter helemaal links laat liggen zijn (oudere) tieners en volwassenen.
Graag wil ik op dit punt weer eens de stelling herhalen dat een entertainment-
product, *bedoeld voor kinderen*, niet noodzakelijk *kinderachtig* hoeft te
zijn en vaak meer succesvol is op de lange termijn wanneer ook volwassenen
(uitgegroeide kinderen) zich ermee kunnen blijven identificeren. We kijken
eventjes naar een paar kernquotes, gevonden op het internet, van de immer
wijze Walt Disney, die altijd zo fraai een diepere gedachtegang in een paar
woorden kon samenvatten (ik ga er even van uit dat uw Engels op peil is):
- "That's the real trouble with the world, too many people grow up. They forget.
They don't remember what it's like to be twelve years old. They patronize;
they treat children as inferiors. I won't do that. I'll temper a story, yes.
But I won't play down, and I won't patronize."
- "You're dead if you aim only for kids. Adults are only kids grown up, anyway."
- "I do not make films primarily for children. I make them for the child in all of
us, whether we be six or sixty. Call the child "innocence". The worst of us is
not without innocence, although buried deeply it might be."
Ook andere filmmakers delen soortgelijke visies. Filmmaker Peter Jackson
bijvoorbeeld stelde het als volgt:
- "The most honest form of filmmaking is to make a film for yourself.
The worst type is dictated by demographics or what is hip or what kids are
into."
Ik denk dat we middels de quote van Jackson ook op het kernprobleem
stuiten met betrekking tot de 'output' van Efteling Media. Dit kernprobleem is
dat marketing de vormgeving van deze output bepaalt, en niet andersom (dus het
scenario waarin de vorm van het onafhankelijk ontwikkelde product bepalend is
voor de marketing). De shows die Efteling Media produceert worden vrijwel
allemaal gemaakt om de merken en beeldkenmerken van de Efteling in de kijker
te brengen, te hebben of te houden. Artistieke visie en eisen, die vaak
bepalend zijn voor de kwaliteit van een entertainmentproduct en de
houdbaarheid van entertainment op de lange termijn, lijkt men te zien als
secundair en/of niet van toepassing. Dit leidt mij tot de volgende
concluderende stelling, belangrijk voor uw inzicht in Efteling Media:
Bij Efteling Media bepalen marketingeisen de inhoud van het product,
niet andersom.
Natuurlijk zijn de wensen van een groter publiek vanuit het oogpunt van
winstgevendheid tot op zekere hoogte altijd wel van belang, maar
Efteling Media drijft het veel te ver door. Oppervlakkige herkenbaarheid en
bevestiging zijn belangrijk, niet inhoud en vernieuwing. Belangrijke elementen
voor ieder entertainmentproduct worden hierdoor verwaarloosd. Laten we eens
een paar van die elementen wat nader bekijken.
**Verhalen en karakters**
Het vertellen van verhalen staat aan de basis van zo ongeveer ieder
media-imperium dat zich richt op entertainment. Met Efteling Media laat de
Efteling op geheel andere wijze dan in de parken weer eens zien dat het
maar weinig verstand lijkt te hebben van het vertellen van goede verhalen.
John Lasseter van Pixar zei ooit over computeranimatie:
- "From the beginning, I kept saying it's not the technology that's going to
entertain audiences, it's the story. When you go and see a really great
live-action film, you don't walk out and say 'that new Panavision camera
was staggering, it made the film so good'. The computer is a tool, and
it's in the service of the story."
Met andere woorden, er is een jarenlange wijsheid opgebouwd met betrekking
tot het belang van een goed en consistent verhaal, geloofwaardige karakters,
gebruik van archetypes en een duidelijk afgebakend plot voor televisieseries
en films. Speciale effecten ondersteunen een goed verhaal. Een televisieserie
of film, vooral met dit soort materiaal, werkt vooral wanneer we karakters
hebben die goed en geloofwaardig zijn ontwikkeld, karakters waarmee we ons
kunnen identificeren. Walt Disney zelf ging wat dieper in op het belang van
geloofwaardige karakters:
- "Until a character becomes a personality it cannot be believed. Without
personality, the character may do funny or interesting things, but unless people
are able to identify themselves with the character, its actions will seem unreal.
And without personality, a story cannot ring true to the audience."
Karakters in de meeste vormen van entertainment gaan vaak door een bepaald
ontwikkelingsproces, waarin ze worden geconfronteerd met tegenslag en
uiteindelijk die tegenslag overwinnen, om zo een stukje wijzer te worden over
zichzelf. Wanneer wij ons als publiek identificeren met de karakters, dan
worden onze emoties gestimuleerd en scharen wij ons achter deze karakters.
Wanneer de karakters echter niet geloofwaardig zijn, dan kan het ons geen bal
schelen wat ze doen. Neemt u bijvoorbeeld eens de serie en film van de
Sprookjesboom, het paradepaardje van Efteling Media. De karakters die hierin
worden gepresenteerd zijn slechts karikaturen van Sprookjesbosfiguren. Het
zijn geen geloofwaardige karakters waarin wij ons als publiek kunnen
herkennen en waar we dientengevolge wat om geven. Beelden zijn belangrijker
dan content.
Vraag uzelf voor de grap eens af of de gebroeders Grimm of Hans Christian
Andersen nu nog zo bekend zouden zijn wanneer ze zonder enige afbeeldingen
zulke banale, oppervlakkige en gesimplificeerde verhaaltjes met precies
diezelfde sprookjesfiguren hadden geschreven?
**Productiekwaliteit**
De eerste vorm van primaire output van Efteling Media zijn de animatieseries.
En ik had het al over 'limited shelflife', ofwel een houdbaarheidsdatum, maar
laten we het daar in deze context nog eens wat verder over hebben. Afijn,
misschien moet ik beter mijn best doen, maar ik zie in de output van Efteling
Media *nauwelijks* tot *geen enkele* lange termijnvisie terug. Want denkt de
Efteling serieus dat de nu al totaal gedateerde animatiestijl van de
Sprookjesboom of Jokie over een jaar of tien nog te verkopen is? Want van de
kwaliteit van de verhalen hangt het niet af. Ik bedoel, animatiekwaliteit is dan
misschien niet van het hoogste belang, maar de houterige stijl de animatie is
behoorlijk hopeloos en biedt niets dan plaatsvervangende schaamte. Pixar
(toen nog onderdeel van Lucasfilm) had in 1984 al bijna meer complexe
animatie in hun tekenfilm "The Adventures of Wally and Andre B". Letwel, dit
is 28 jaar geleden. Op dit tempo zit de Efteling tegen 2040 op het niveau van
2012.
De tweede vorm van primaire output zijn de live action series, bijvoorbeeld
Raveleijn en Marjolein en het Slaapzand. Echter, deze series zien er veelal uit
alsof ze snel en goedkoop, guerrilla style
(http://en.wikipedia.org/wiki/Guerrilla_filmmaking) zijn opgenomen. Ik
ga het acteerwerk hier met rust laten, want daar komen naast talent achter de
schermen ook zaken als slechte regie/casting/scripts bij kijken waar ik in dit
geval niet genoeg kennis van heb. Wat ik wel weet is dat de beeldkwaliteit er
goedkoop uitziet, de sets vaak slecht over- of onderbelicht zijn, we veel
shaky cam zien (een luie vorm van camerawerk die moet compenseren voor een
gebrek aan goede camerahoeken (http://en.wikipedia.org/wiki/Camera_angle) en
framing (http://en.wikipedia.org/wiki/Framing_(visual_arts)) van de
regisseur/cinematograaf/cameraman). De shots zien eruit alsof ze snel zijn
opgezet zonder enige vorm technische expertise en inzicht en de visuele
effecten variëren van houterig tot armzalig. Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik
word redelijk wanhopig bij het gapende gebrek aan hoge productiewaardes
van deze producties, die als een dikke smakeloze veel te vette worst dertien in
een dozijn lijken te worden uitgedraaid.
Ik bedoel, ik snap dat we hier geen Citizen Kane-achtige toestanden aan het
maken zijn, maar kunnen we niet wat meer liefde voor het vak terug zien? Wie
schrijft de 'verhalen' voor deze producties? Wie animeert deze 'output'? Wie
regisseert dit? Waar kan ik de passie, de aandacht voor verhaal en de liefde
voor detail vinden die deze mensen voor hun werk zouden kunnen hebben?
Ik kan het in ieder geval in wat ik heb gezien van de output nergens terug zien.
Ik ben stiekem razend benieuwd wat de betrokkenen zelf eerlijk van deze
producten denken. Efteling Media opereert immers in datzelfde speelveld waarin
vele aanbieders van wel hoogwaardig entertainment opereren, maar verwacht
van ons als publiek dat wij dit allemaal door de vingers zien omdat het "van de
Efteling" of "voor kinderen" is of zoiets onnozels.
Want ja, waarom zouden immers de grondregels van entertainment van
toepassing zijn voor een media- en entertainmentbedrijf van de Efteling, met al de
bijkomende ingebouwde herkenbaarheid van haar characters en andere
beeldmerken in Nederland en omstreken? Laten we eens even een vergelijking
trekken met Sprookjesboom de Film en een ander animatiefenomeen. Toen
-in 2007- de geanimeerde televisieserie The Simpsons een uitstapje maakte
naar het Grote Scherm met een bioscoopfilm pakte men het bewust wat
grootschaliger aan. Met betere effecten, meer gedetailleerde animatie, langere
verhaallijnen en karakterontwikkeling voor alle hoofdkarakters. Zelfs de
bombastische componist Hans Zimmer werd erbij getrokken om het allemaal
wat epischer te maken.
Bij Sprookjesboom de film? Daar verandert men van wat ik ervan heb gezien
helemaal niks tot nauwelijks iets aan zaken als productiekwaliteit, de visueel
arme stijl, de opzet en de karakters. Want het is toch "van de Efteling"? En onze
doelgroep is toch "kinderen"? Waarom zou Efteling Media zich van zaken als
kwaliteit en entertainmentprincipes iets aan hoeven trekken? Er straalt een
irriterende arrogantie uit van al deze nietszeggendheid die aan ons als publiek
wordt gepresenteerd.
Of is het gewoon puur amateurisme? Wat het ook is, het resultaat is dat we
telkens weer, keer op keer, teleurgesteld worden (ik zou zelfs bijna zeggen
lastig gevallen) met kant en klare, hapklare, totaal oninteressante producties
die *misschien* voor de allerkleinsten interessant zijn, maar die verder voor
niets of niemand relevantie of toegevoegde waarde hebben. Maar ik ben geen
expert op het gebied van de producties van Efteling Media. Misschien kan
iemand met meer inhoudelijke kennis en verstand van zaken mij hier de
wijsheid van laten inzien?
**Merkerosie**
De meest bedroevende kant is dat het zeer denkbaar is dat dit soort denken
ontzettend schadelijk kan zijn voor 'Het Merk Efteling' (wat klinkt dat toch
nostalgisch, oud-hollandsch en romantisch, vind u ook niet? 'Het Merk
Efteling'). Op den duur gaat het volk, gewone mensen zoals u en ik, de naam
immers ten dele associëren met platvloers entertainment van relatief lage
kwaliteit. Want dat is het gevolg als je je naam te pas en te onpas gaat
gebruiken en niet al te selectief zelfs op prut van de laagste orde gaat
plakken. Want Efteling Media moet meer geld in het laatje brengen, nietwaar?
Want meer inkomsten verhogen de kans op winst, een bedrijfsrisico waar ieder
bedrijf zich graag aan waagt, nietwaar? Maar hoe zit het met zaken als
toekomstvisie en toekomststrategie? Hoe passen deze short term cashgrabs
binnen een robuust toekomstplan?
Een belangrijk lichtpunt hier is dat de kwaliteitserosie die de Efteling Media-
producties kenmerkt in het park zelf gelukkig veel minder duidelijk zichtbaar is
(ik zou haast zeggen nauwelijks zichtbaar, ware het niet voor de Sprookjesboom
en de Grobbebollen). Laten we hopen dat die invloed toch redelijk beperkt zal
blijven in de toekomst, want op ziel- en inhoudsloze Eftelingattracties zit
niemand te wachten. Dat ergert me ook aan een Laafse attractie, nog los van
mijn irritaties met betrekking tot de ontwerper. Dat men middels het aanbod de
vraag probeert te creëeren, net als bij de Sprookjesboom.
'Het Merk Efteling', waarmee ik in dit geval alles bedoel *behalve* de
kernactiviteiten van het themapark en de omringende Eftelingcomplexen,
lijkt meer en meer op een of ander irritant verwend kind dat via alle
mogelijke kanalen (het vriesvak in de supermarkt, televisie, bioscoop)
om aandacht staat te schreeuwen. "Kijk mij dan kinderen! Hier ben ik
weer! Jullie beste vriend Efteling! Efteling hier, Efteling daar, Efteling
overal!". Het moet op deze manier een beleving worden die zonder de
oprechte inzet van kwaliteit, gelaagdheid en een duidelijke kernstrategie
nogal geforceerd op zichzelf moet staan buiten het themapark. Ik kan het ook
ten dele wel snappen, de Efteling moet immers blijven concurreren op een snel
veranderend vlak waarin het concept Entertainment middels
informatietechnologie razend snel wordt geherdefinieerd. Door volledig
geïntegreerd entertainment aan te bieden waarmee kinderen via radio, tv, in de
bioscoop en bovenal de Efteling zelf in aanraking kunnen komen, probeert men
een gezonde inkomstenbron in stand te houden. Vanuit die optiek heeft Efteling
Media zeker bestaansrecht.
Het zou echter plezierig zijn wanneer we bij de Efteling een duidelijke visie terug
zagen waarin robuuste pijlers als 'kwaliteit' en 'inhoud' en niet vluchtige
marketingconcepten als 'exposure' en 'customer retention' van het grootste
belang lijken te zijn. Want op deze manier kan ik het me goed voorstellen dat
de 'goodwill' die de Efteling heeft opgebouwd langzaam maar zeker kan gaan
eroderen en het publiek en grote spelers in bijvoorbeeld de mediawereld het op
een gegeven moment wel gehad hebben met 'Het Merk Efteling'. Het lijkt
allemaal ook deels een geval van het overschatten van de eigen belangrijkheid,
de Efteling geeft de schijn weg nogal vol van zichzelf en dol op zichzelf te
zijn en als gevolg hiervan onbewust (of bewust) blind te zijn voor negatieve
signalen. Ik bedoel, het is leuk dat de Sprookjesboomfilm de 100.000 bezoekers
haalt in Nederland en daar een gouden film voor krijgt, maar stelt dat nou
echt zo ontzettend veel voor? De totale inkomsten van Sprookjesboom de Film,
het grote uitstapje van de Efteling naar het witte doek, zijn goed voor de 33ste
plaats (!!!) op de Nederlandse box office lijst van 2012. Heeft drs. Bart de Boer
dit al getweet? En we zijn nog maar net over de helft van het jaar! Ik zou zeggen,
trek die champagne maar open jongens! Limousines, kaviaar, want jullie
hebben die veelgewilde 33ste plek of lager te pakken!
Kijkt u zelf naar deze cijfers van de site Boxofficemojo (bedragen zijn in dollars):
Ieder zichzelf respecterend entertainmentbedrijf zou op basis van zulke magere
resultaten zijn conclusies trekken en deze franchise snel onder een stapel
andere mogelijke franchises verstoppen. De Efteling echter maakt
waarschijnlijk op basis van dit 'succes' een Sprookjesboom de Film - deel 2.
En zelfs *als* de Efteling is in Nederland in ieder geval op radio en
televisie een aardige speler op entertainmentvlak zou zijn (wat ook al niet
het geval lijkt, zie ook: op Looopings: http://efteli.st/64r), heb ik nog steeds
het idee dat het park vanuit een internationaal perspectief helemaal niet zo
bekend en belangrijk is als men graag zou willen, alhoewel ik helaas geen
harde cijfers heb die deze aanname kunnen onderbouwen. Maar mij lijkt dat,
vooral voor live-action, de Nederlandse taal een enorme barrière vormt.
Daarnaast is de hele basis van de Efteling grotendeels gebouwd op de
Nederlandse sprookjescultuur en (oud-)Hollandse stijlkenmerken. Als
drs. Bart de Boer naar die 5 miljoen per jaar wil, dan zal hij toch echt wat meer
serieuze strapatsen moeten uithalen en veel grover geschut uit de kast
moeten trekken om de Efteling middels mediaproducties ook voor een
internationaal publiek wat meer interessant te maken.
**De toekomst van Efteling Media**
Hoe gaat het in alle waarschijnlijkheid verder met Efteling Media? We
kunnen er op zijn minst een beetje over speculeren. De Efteling zal zich
niet eeuwig kunnen blijven omwentelen in bestaande ideeën. Als je de
ballon te lang blijft vullen met gebakken lucht dan knapt hij op een gegeven
moment vanzelf wel een keertje. Men zal uiteindelijk toch weer wat toe moeten
gaan voegen aan de catalogus. De "Lummels" die we gezien hebben zijn
daar zo'n voorbeeld van. Ik bedoel, ik neem aan dat de Efteling in de komende
jaren in navolging op de series (en films) rondom de Sprookjesboom, Klaas
Vaak, Raveleijn, Pardoes, en Carnaval Festival, Droomvlucht de Musical de
overige properties zoals voornamelijk de Laven nog maar eens gaat
uitmelken, misschien nog eens iets met Joris en de Draak, de Vliegende
Hollander en Villa Volta gaat doen, de kenmerkende stijl van Fata Morgana
(en Vogel Rok) wellicht voor een zondagochtendserie nog gaat vastknopen
aan de vertellingen van 1001 nacht, maar ik denk dat dan de koek toch echt
een heel eind op zal zijn en men dan aan de reboots moet gaan beginnen
voor wat er is binnen de Efteling.
Een andere mogelijkheid is dat men, net als bij TiTa Tovenaar, buiten het park
gaat zoeken voor inspiratie. Wanneer we denken in de richting van
televisieprogrammas, zou de Efteling dan een serie met ingebouwde
naamsbekendheid zoals de Fabeltjeskrant, Swiebertje of Floris gaan afstoffen?
Of moeten we misschien gaan denken in de richting van kinderboeken zoals
Dolfje Weerwolfje en de Griezelbus van Paul Van Loon? Ikzelf huiver bij de
gedachte. Of is het mogelijk dat we richting de iets meer chique en tijdloze
verhalen van Annie M.G. Schmidt kunnen denken, ook voor bijvoorbeeld
toekomstige musicals? Of gaat de Efteling (net als bijvoorbeeld Disney,
Universal en Six Flags) stripverhalen met ingebouwde bekendheid aantrekken en
kunnen we straks Kuifje of Suske en Wiske in het park vinden?
Want laten we wel wezen, de kans is groot dat de Efteling met de huidige insteek
bestaande merken gaat aantrekken die niet noodzakelijk bij het park passen, puur
om in te spelen op de naamsbekendheid. Aan de andere kant, de kans is evenzeer
groot dat men zaken zal blijven ontwikkelen die geheel nieuw zijn of die in het
verlengde liggen van bestaande zaken binnen het park. Nieuwe attracties kunnen
nieuwe characters krijgen die 'Het Merk Efteling' verder kunnen uitbouwen. De
mogelijkheden zijn eindeloos, zij het veelal hebzuchtig en inspiratieloos. Wat
gaan we nog meer krijgen? Een real life soap omtrent de directiekamer in de
Efteling? Een televisieprogramma dat zich volledig richt op de
kook/fotografie/vlieg-talenten van drs. Bart de Boer? Amateurtekenen met Karel
Willemen? Wat zijn er toch nog onnoemelijk veel onaangeboorde bronnen van
inspiratie in het park! Alle twinkels juist!
**Ter conclusie**
Is de huidige weg dus de juiste weg om te volgen? Ik betwijfel het. Verkeer ik
onder de indruk dat men bij Efteling Media met dit soort inzichten iets zal doen?
Zeker niet! Men is daar, zoals ik al aangaf, in mijn optiek immers veel te vol van
zichzelf en dol op zichzelf. Voor een mening als de mijne ("maar een fan") is
geen plaats in die wereld. Ik ben, zoals u hebt gezien, nogal cynisch wanneer
het gaat om Efteling Media. De oorsprong van dit cynisme ligt wat mij betreft
voor de hand. Het vloeit namelijk voort uit een cynisme dat de Efteling zelf
aan haar publiek laat zien. Men overschat de merknaam en onderschat en
kleineert het publiek met (bijvoorbeeld) veel te simpel geïnterpreteerde
karakters en bizarre verhalen. Men overlaadt het Nederlandse publiek met
televisieprogramma's die zonder dat magische stempel van "Efteling" maar
weinig tot helemaal niks voor zouden stellen en misbruikt zo de goede naam.
Men brengt een 60-jaar documentaire uit die op alles en iedereen en
daardoor helemaal niemand in het bijzonder gericht is.
Misschien zie ik Efteling Media verkeerd. Omdat *ik* pretpark/themapark/
sprookjespark/familiepark/natuurpark de Efteling met hoogwaardige
kwaliteit associeer, verwacht ik die kwaliteit ook terug te zien in de rest van
de activiteiten waar het label Efteling op wordt geplakt. Maar dat wil niet
automatisch betekenen dat iederéén er zo diep over denkt. Schijnbaar
in ieder geval niet de vele medewerkers van Efteling Media. Het
afleveren van kwalitatief hoogwaardige, internationaal georiënteerde
mediaproducties lijkt haast niet van belang voor Efteling Media, dit onderdeel
van de Efteling dat qua kwaliteit enkel ergens in de obscure periferie van het
entertainmentveld lijkt te bestaan lijkt veel te blij met elke vorm van
nationale aandacht (of in vage marketingtermen: 'exposure') die het
krijgt. Zolang er maar regelmatige output is die men aan verschillende
Nederlandse televisiezenders kan slijten lijkt men al lang tevreden te
zijn. Dat het onderwijl met die ondermaatse producties moet concurreren
met wel acceptabele tot hoogwaardige producties van anderen in dit veld
(Walt Disney Animation, Pixar, Dreamworks) lijkt men niet van belang te
vinden.
Efteling Media opereert hierdoor als een soort paradox binnen het
Efteling-imperium. Haar activiteiten zijn te duidelijk commercieel en bedoeld
om producten te verkopen en mensen binnen de poorten van de wel
kwalitatief hoogwaardige Efteling te krijgen. Dat het park zo'n slogan heeft
als "Sprookjes Bestaan" voegt toe aan deze paradox. Want de
marketingtruuk achter Efteling Media is zo duidelijk zichtbaar dat dit
zorgt voor een contradictie in dat hele "Sprookjes Bestaan"-gedoe. De slogan
creëert een associatie met dat balletje-balletje spel op straat waarvan
iedereen weet dat het flauwekul is. In plaats daarvan zouden wij met kwaliteit
in de producten van Efteling Media liever herinnerd kunnen worden aan een
elegante, professionele illusionist die weet wat hij doet.
Zoals John Lasseter van Pixar het al eens zei: "Quality is a great business
plan". Het lijkt mij erop dat Efteling Media er goed aan zou doen dergelijk
advies ter harte te nemen en de complete strategie in te richten op basis van
zulk een simpel inzicht. Met verhalen die kinderen van alle leeftijden raken,
met karakters waar we achter kunnen staan, goed geacteerd en gepresenteerd
in een aantrekkelijk visueel medium. Want de huidige uitmelkstrategie is
natuurlijk geen lange termijn-strategie, dat kan iedere domkop inzien. Als de
Efteling haar bezoekers, jong en oud, in het park zo kan overrompelen, waarom
dan niet ook in de mediaproducties?
Efteling Media moet ophouden de scherpe kantjes te schaven van al die
mooie verhalen die in de Efteling worden verteld. Want het zijn juist die scherpe
kantjes, die onze verbeelding zo prikkelen.
