Voormalig Efteling-directeur Herman ten Bruggencate is afgelopen zondag 15
februari vroeg in de morgen aan een herseninfarct overleden. Achtentachtig
jaar, kwiek tot aan zijn dood en met een bijzonder rijk leven achter de
rug. Zoiets is niet dramatisch en triest, maar wel een beetje verdrietig.
Op hoogbejaarde leeftijd houdt het een keertje op. Dan val je om. Ook Echte
Grote Efteling-coryfeeën, zo blijkt.
De redactie van Eftelist heeft het geluk gehad om Herman ten Bruggencate
afgelopen zomer te ontmoeten. De prachtige man kwam - nog zelf achter het
stuur - helemaal vanuit Drenthe aantuffen bij de Efteling voor de opname
van het radioprogramma Theater van het Sentiment van de KRO, waarin werd
teruggeblikt op de allereerste Eftelingse zomeravond in 1980.
"Hoofdzakelijk het Sprookjesbos en het plein waar we nu zitten. Driekwart
was park. Heel mooi, maar het bleef hetzelfde." Zo omschreef Ten
Bruggencate die avond de Efteling zoals hij die aantrof bij zijn
aanstelling in 1974. Ten Bruggencate, zakenman uit de textielindustrie, zag
de kracht van de Efteling: de vele betrokken mensen die met hart en ziel
aan het park werkten, maar hij zag ook dat zij niet bedrijfsmatig werden
aangestuurd. Om het hoofd boven water te houden had de Efteling een
strategie nodig om meer bezoekers te trekken, en de organisatie moest
hoognodig efficiënter en professioneler. Ten Bruggencate zorgde ervoor dat
er in een periode van vijf jaar tachtig miljoen gulden in het park werd
geïnvesteerd. De focus lag op unieke attracties voor een groot publiek,
zoals het Spookslot en de Python. Deze eigenwijze aanpak heeft de Efteling
bepaald geen windeieren gelegd.
Terugkijkend blijf je je afvragen: hoeveel van ons zouden destijds nijdig
geageerd hebben tegen de vooruitgang die Herman ten Bruggencate voorstond?
Feit is dat Ten Bruggencate voor een flink deel verantwoordelijk is geweest
voor de gigantische evolutie die de Efteling aan het einde van de jaren
zeventig en in de vroege jaren tachtig heeft doorgemaakt. Eén en ander was
natuurlijk toe te schrijven aan de tijdsgeest en sommige ontwikkelingen
waren zonder meer onafwendbaar, maar de rol die Ten Bruggencate gespeeld
heeft in de transformatie van het park valt niet te onderschatten.
En toch, hoe controversieel zijn plannen destijds ook waren, men koestert
weinig wrok. Ton van de Ven typeerde Ten Bruggencate vandaag in het
Brabants Dagblad als een heer, en dat was hij. Een diplomaat in driedelig
pak, in staat om daadkrachtig te zijn zonder persoonlijke weerstand op te
wekken. Velen denken met niets dan respect aan hem terug, en niemand nam
hem uiteindelijk die Double Loop Cork Screw écht ontzettend kwalijk. Wat
nodig was was nodig en Ten Bruggencate was een directeur om van te dromen.
"De Efteling heeft mij niet als mens veranderd. Ik ben een vrij nuchter
persoon. Ik vind sprookjes heel mooi, maar ik vind het vooral prettig om
mensen iets leuks te laten zien, om mensen te laten lachen. Als je de
Efteling binnenkomt... daar heerst een democratische sfeer. Iedereen is
gelijk. En dat apprecieer ik zeer."
- Herman ten Bruggencate, 14 augustus 2008.