Joep schreef:
> Beste Jaap, je 'uithaal' naar het ontwerpteam vind ik niet nodig en erg
> onterecht (...)
> Kijk naar de Kleine Zeemeermin. Die is *overal* hetzelfde afgebeeld,
> namelijk als zeemeermin. En de stiefmoeder van Assepoester? Dat is een
> gemene stiefmoeder.
Hier klopt natuurlijk niets van. Ja, Raponsje zal vast overal een
reuzenvlecht hebben, Roodkapje een rood kapje, en een zeemeermin een
vissenstaart. Maar de zeemeermin in de Efteling, vrij naar het lief van Ton
van de Ven, lijkt natuurlijk in niets op de schalkse Arial, zó hoog bekuifd
dat ze echt alleen uit 1989 kon komen.
Ook Disney's Lady Tremaine is tijdsgebonden: in alles een puissante madam
uit het Amerika van de negentiende eeuw - niet eerder en niet later, en
nergens anders vandaan. De stiefmoeder in het Sprookjesbos is hier onnodig
schatplichtig aan: Walt Disney gaf zijn Assepoestervillain een heel
specifieke look die op geen enkele manier verband houdt met Assepoester in
de Efteling, een sprookje dat in ons bos een tijdloze sprookjesboekstijl
gekregen heeft.
Overigens is de stiefmoeder in de Efteling veel meer een karikatuur. In
plaats van het elegante en autoritaire van de Disney-versie doet deze
stiefmoeder vooral denken aan verlopen travestie, met duimendikke make-up
en torenhoge wenkbrauwen. Je kunt je zó voorstellen dat ze 's avonds voor
een lampjesomrande spiegel haar pruik afzet en de schmink van haar stoppels
afpoetst. Wat dat betreft een waarlijk moeder voor haar dochters die,
afgaand op de stemmen, ook bij voorkeur staand plassen.
Wil ik deze stiefmoederpastiche dan inruilen voor géén mevrouw achter het
raam? Welnee. Hoe treurig ook: de stiefmoeder heeft in één Abba-blauw
ooglid al meer karakter dan de prins en Assepoester tezamen, en bovendien
hou ik van stiekeme easter eggs in het Sprookjesbos. Wat mij betreft dus
lekker laten staan. Niettemin weer een stevige onvoldoende voor
creativiteit.
Joep:
> Zoals je zelf zei sluit hij aan bij jouw inbeelding, dus dan lijkt het me
> dat de Efteling weer iets moois heeft neergezet.
De Efteling is er niet zozeer voor om de bezoekersschare te bevestigen in
haar simpele cliché's. Je bedoelt het vast niet zo, maar zoals ik het lees
lijkt het alsof je niets méér van de Efteling verwacht dan uit te voeren
wat je zelf al in je hoofd hebt, wat het hele idee van ontwerpers
natuurlijk meteen overbodig maakt - de vormgevers werken dan net zo
makkelijk met een paar printjes van Google Afbeeldingen.
Je ontkomt er bij het ontwerpen van sprookjes niet aan om rekening houden
met bepaalde conventies, maar het is aan een ontwerper om overbodige
cliché's te herkennen en te vervangen door originaliteit. Herkenbaarheid is
belangrijk, maar verwondering is nog véél belangrijker.
Groetjes,
Ilona
ps. Twee woorden voor de Efteling: ontspiegeld glas. Alsjeblieft!