Voor wie het gemist had: de immer ijverige collega's van De Vijf Zintuigen
brachten ons afgelopen vrijdag een uitvoerig interview met voormalig
Eftelingdirecteur Ruud de Clercq!
Ruud de Clercq volgde in 1986 Herman ten Bruggencate op als Algemeen
Directeur van de Efteling. Deze keerde in 1988 alweer terug als
interimdirecteur, toen De Clercq na twee roerige jaren bij de Efteling werd
ontslagen. De Clercq vervolgde zijn carriere bij Dolfinarium Harderwijk,
waar hij in 1989 eigenaar en directeur van werd. Tegenwoordig beheert hij
Kingsriver Estate, een wijngaard met restaurant en verbijfsaccomodatie in
Zuid-Afrika.
Allereerst complimenten aan De Vijf Zintuigen voor de moeite die in dit
interview is gestoken! Het is altijd plezierig om iets van oud-Eftelingers
te horen en het valt te prijzen dat De Vijf Zintuigen dit keer de blik
heeft gericht op een wat obscuurdere speler uit de rijke geschiedenis van
de Efteling. De nogal kortstondige directeursperiode van de Clercq prikkelt
de verbeelding, niet in de minste plaats doordat in Kroniek van een
Sprookje duidelijk werd dat er bepaald geen sprake was van een vrijwillig
vertrek: "De grootste onweersbui drijft binnen in juli 1988, als Algemeen
Directeur Ruud de Clercq zijn ontslagbrief op de deurmat vindt". Dat de
Vijf Zintuigen De Clercq de gelegenheid geeft om te vertellen over zijn
kant van deze kwestie is lovenswaardig!
Opvallend vond ik de volgende zaken:
- Het is plezierig dat De Clercq maar weer eens aangeeft dat animatronics
lange tijd een krachtige pijler binnen de Efteling zijn geweest. Laat ze
het bij de Efteling goed in hun oren knopen! In de jaren tachtig was de
Efteling een echte voorloper op dit gebied en het is jammer dat de liefde
voor animatronics daarna een beetje uitgeblust raakte. Vooral de Vliegende
Hollander heeft uiteindelijk het meeste last gehad van het gebrek aan
belangstelling voor animatronics bij de totstandkoming van de attractie. De
binnenscène's voelen leeg en zielloos: een paar fraaie poppen hadden de
attractie behoorlijk omhoog kunnen halen. Laten we duimen dat we straks in
Hartenhof niet afgescheept zullen worden met louter projecties - hoe mooi
ook, toch nooit een vervanging voor een goede animatronic!
- Het protest dat ontstond naar aanleiding van de komst van Monsieur
Cannibale wordt kort door De Clercq aangestipt. Er was echter wel wat meer
aan de hand dan alleen een paar boze brieven over een neger met een botje
door zijn neus! Eind jaren tachtig was er sprake van een excessief soort
politieke correctheid, op een manier die we ons nu haast niet meer kunnen
voorstellen. Er werd niet alleen stevig bezwaar gemaakt tegen het uiterlijk
van de figuur maar óók was men enorm afkeurend over de voorstelling van
zo'n reusachtige bosjesneger die mensen opvreet: dit zou appelleren aan een
verfoeilijk wantrouwen richting de vreemde volkeren van donker Afrika. Naar
aanleiding van de klachten heeft de Efteling toen zelf maar besloten om
één en ander aan te passen. Daar komt al dat fruit en het enorme ijsje
vandaan: Meneer Kannibaal werd een vegetariër. Het idiote is dat er nooit
zou zijn afgeweken van het oorspronkelijke ontwerp als de attractie tien
jaar later zou zijn ontworpen: het lag echt aan de hysterische zeitgeist
van dat moment! :) Overigens was het natuurlijk Henny Knoet die
verantwoordelijk was voor het ontwerp van Monsieur Cannibale, niet Ton van
de Ven.
- Het lijkt erop dat De Clercq van mening is dat hij ontslagen is vanwege
de aankoop van de Pagode: een 'kermisattractie' die door het
Stichtingsbestuur niet als een waardige toevoeging aan de Efteling werd
gezien. Het valt te betwijfelen of dit nou echt de belangrijkste reden was,
aangezien ook de wijze waarop De Clercq omsprong met de naderende komst van
Disneyland Parijs destijds niet als verstandig werd gezien, maar toch! Het
was vast reuze vervelend voor De Clercq dat zijn keuze voor de Pagode door
het bestuur werd afgeschoten, maar zelf kreeg ik er stiekem toch wel een
beetje een warm gevoel bij! :) Waar is -ie gebleven, de tijd dat het
Stichtingsbestuur onder Rieter nog optrad als hinderlijk archaïsche
bewaker van de oorspronkelijke mores van het Natuurpark?! Ik werd er
helemaal nostalgisch van.
Al met al een welkome toevoeging op mijn algemene Eftelingkennis, waarvoor
dus hartelijk dank aan De Vijf Zintuigen!
Slechts een klein puntje van kritiek: het is allemaal wat langdradig. Ik
snap de keuze voor video wel, maar het verhaal van De Clercq was
vermoedelijk beter te verteren geweest in tekstuele vorm. Drie kwartier
vrijwel onafgebroken naar een pratend hoofd kijken, dat houden maar weinig
mensen vol zonder de aandacht te verliezen. Wie snel afgeleid is heeft
waarschijnlijk moeten ploeteren om de in basis best interessante monologen
van De Clercq niet het ene oor in en het andere oor uit te laten floepen.
En het is lastig om daar rekening mee te moeten houden hoor, daar kunnen we
bij Eftelist wel over meepraten! :) Eftelingveteranen hebben er vaak een
handje van om zo'n beetje oneindig door te blijven ouwehoeren, en het is
niet altijd even gemakkelijk om daar vervolgens een hapklaar interview van
te maken. (En soms kun je er dan zelfs maar beter van publicatie afzien! :)
Voor de liefhebber: een curieus videootje uit de prullebak van de
Eftelistredactie! http://efteli.st/toninrome (YouTube)
Hoe boeiend Ton van de Ven ook is; een warme zomeravond, teveel wijntjes en
precies vier minuten voorbereiding op een impulsief ontstaan vraaggesprekje
bleken niet bepaald de juiste ingredienten te zijn voor bruikbaar
materiaal. ;)). Toch, zolang toekomstige reportages van de Vijf Zintuigen
gevrijwaard blijven van die blinde witte muur op de achtergrond, kijk ik
uit naar eventuele volgende interviews!
Niettemin moet ik nog even een ei kwijt. De Vijf Zintuigen was namelijk zo
aardig om ons een aanvulling op Kroniek van een Sprookje aan te bieden: http://www.vijfzintuigen.nl/Interview/RdC.pdf
Nou, toch plezierig dat er nu twee Kronieksupplementen zijn. Want ach, wie
waren wij nou om te bepalen dat alleen Lex Lemmens, na een schamel
dienstverband van drie decennia, zo'n bladzijde zou verdienen? Wat zegt dat
nou eigenlijk, tientallen jaren je leven aan de Efteling geven? Heb je
daarmee soms meer recht op een pagina in een jubileumboek dan ieder ander
die wel eens iets voor de Efteling heeft gedaan? Welnee. Van zo'n ludieke
hommage als die van ons straalt veel teveel lof af zolang er maar eentje
van is en het was hard nodig dat de Vijf Zintuigen daar onderhand eens iets
aan deed. Lex Lemmens zou er anders maar van naast z'n schoenen gaan lopen.
En waarom hier ophouden, nu we eindelijk geleerd hebben dat je bewondering
eerlijk moet delen? Ik zeg: voortaan elke Eftelinger z'n eigen eerbetoon,
van Karel Willemen tot alle Kruimeltjes. Alle fansites aan de slag! De
Kroniek van morgen als een vuistdik Gesamtkunstwerk - ik kan haast niet
wachten! ;)
Alle gekheid op een stokje: ik wil heus niemand een dergelijk gebaar van
hulde ontzeggen, maar Eftelist heeft in 2008 in elk geval gekozen voor deze
blijk van waardering omdat er nu eenmaal écht een Lex Lemmensvormig gat in
de Kroniek zat. Het was destijds bij de Efteling zo: je zat óf in Kroniek
van een Sprookje, óf in de jubileum-documentaire Vijftig Jaar Sprookjes,
niet in allebei. Dat is jammer, want het boek is logischerwijs in alle
opzichten veel waardevoller en blijvender gebleken dan de DVD. Het
ontbreken van Lex Lemmens, iemand die zó lang zó ontzettend belangrijk is
geweest voor het park, was dan ook een waarachtig pijnlijke kwestie. Eentje
die we met heel veel liefde een beetje hebben willen rechtzetten.