Winter Efteling van start, nieuw sprookje in het bos
Lieve leden,
Door tijdgebrek een tikje verlaat, maar beter met wat vertraging dan
helemaal niet: een verslagje van de eerste dag van de Winter Efteling!
Het was koud en het was stil in het park - niet gek op een donderdag in
november. Hoewel de Winter Efteling die dag officieel van start was gegaan
en ik, zoals elk jaar, per abuis ruim een uur te vroeg voor de ingang
stond, leek de afdeling winterdecoratie een beetje in de war: hier en daar
wat spuitsneeuw, de ene Gijs wél en de ander weer niet voorzien van extra
sjaal en muts, vooralsnog geen Laafse Winterspelen maar al wel een
overwinningsdeun te horen bij de Orgellaaf, enzovoorts enzovoorts.
In het Sprookjesbos waren, volgens mij voor het eerst, de paddestoelen van
het Kabouterdorp bedekt onder een dikke witte laag. Erg fraai was het niet
en sowieso zorgt de willekeur in het besneeuwen van sprookjes in het bos
voor een vrij zonderlijke aanblik. Een min of meer afgescheiden locatie als
het Anton Pieckplein voorzien van nepsneeuw is nog wel aardig, maar om
tijdens een wandeling door het Sprookjesbos steeds praktisch naast elkaar
staande gebouwtjes mét en zonder sneeuw tegen te komen blijft wat onnozel.
Wat mij betreft zou de Efteling eens moeten heroverwegen of het uberhaupt
wel nodig is, al die namaaksneeuw. Mooi is het eigenlijk nooit, het geeft
nogal een troep bij het opruimen in de lente en honderd Pieckse huisjes met
een laag spuitsneeuw erop wegen niet op tegen één dag met vers gevallen
sneeuw in de Efteling. Weg ermee, wat mij betreft.
Trouwens, iets dat wat mij betreft onderhand ook wel eens geschrapt mag
worden zijn de vazen met felblauwe ledjes op de Pardoes Promenade: http://documenten.eftelist.nl/keizer/121108/ledjes.jpg
Kitscherige rommel was het altijd al, maar nu Polles Keuken op de
Promenade staat vloekt het nog veel harder. Brrrr.
Er valt tot dusver weinig te melden over de Winter Efteling: het lijkt een
wat karige editie te worden. Over ontbrekende winterthematisering klaag
ik verder niet, maar wél word ik een beetje sip van het nogal armoedige
entertainment-aanbod: volgens mij is er deze winter echt helemaal niets
nieuws te zien in het park. Entertainment is natuurlijk al een tijdje een
ondergeschoven kindje bij de Efteling en dit winterseizoen vormt hierop
geen uitzondering. Jammer! Er was tijdens de eerste paar seizoenen van de
Winter Efteling sprake van zeer uiteenlopend entertainment, van hartstikke
puik zoals P.R.E.T. en de Winter Wonders tot bizar slechte maar oh zo
lollige showtjes als Sneeuw Pop Pop en Pardoes en het Kinder Winter
'Pegelswing' Wonderfeest. Er was hoe dan ook altijd wel wat te zien. De
laatste paar jaar hadden we in elk geval meestal nog een eindvoorstelling,
in de vorm van een act op de Brink of de Midwinternachtsdroom op de
Vonderplas. Vanzelfsprekend wordt het idee van een slotshow nu door
Aquanura op een tamelijk bevredigende manier ingevuld, maar het blijft
jammer dat er verder zo verschrikkelijk weinig entertainment in het park te
vinden is.
Er mag dan geen zang, dans of toneelspel aan te pas komen, virtueel winter-
entertainment is er dit jaar wel weer in de vorm van ge3d-mapte projecties
op de Vliegende Hollander, Villa Volta en in de Spookslottunnel. De
illusies zijn hetzelfde als die van vorig jaar, met dat verschil dat ouders
van gevoelige kindertjes dit keer vooraf gealarmeerd worden, middels niet
bepaald subtiele Kijkwijzer-borden: http://documenten.eftelist.nl/keizer/121108/kijkwijzer.jpg
Deze borden staan er dus de hele dag en schoppen het idee van verwondering
en betovering compleet onderuit. Niks argeloos de tunnel inwandelen en je
verbazen over de "Ontsnapte inwoners" (zo heten ze, volgens Efteling.com)
- in plaats daarvan wordt een potentieel toffe verrassing de kop ingedrukt
door grote, opvallende klapborden met een waarschuwing erop. Ik ben toch al
niet zo'n fan van de zeer betuttelende en nogal ongenuanceerde manier van
voorlichting door de Kijkwijzer, maar deze mijns inziens volstrekt onnodige
aanduidingen in het park vind ik als Eftelingliefhebber wel héél storend.
Wat volgt? Loeigrote Kijkcijferpictogrammen aan het kasteeltje van de
stiefmoeder van Sneeuwwitje omdat er pappa's en mamma's zijn die het
rijmpje op het kleine bordje over het hoofd zien? Bah.
Maar goed, de Winter Efteling daargelaten: waar het afgelopen donderdag
natuurlijk écht om ging was De Nieuwe Kleren van de Keizer! :) Verse foto's
van 8 november zijn te vinden op: http://www.eftelist.nl/a_keizer.html
Ik ben er tot nu toe nog niet helemaal uit in hoeverre ik het sprookje in
z'n geheel nou kan waarderen of niet. Bepaalde elementen vind ik zeer
geslaagd en ik hou al van kleins afaan enorm van dit sprookje, maar daar
staat tegenover dat ik op deze uitbeelding ervan toch ook flink wat heb aan
te merken.
De ligging en aanblik van het sprookje an sich vind ik wel fraai. De nieuwe
lus in de Sprookjesbosroute voelt natuurlijk aan en doordat een heel nieuw
stukje bos aan het Bos is toegevoegd heeft het sprookje veel ruimte
gekregen. http://documenten.eftelist.nl/keizer/121108/aanzicht.jpg
De stukjes paleis in het decor zien er heel aardig uit, zij het wat plat
door de grote witte vlakken en het weinige contrast. Zeker 's avonds mist
het sprookje hierdoor nogal wat diepte, wellicht dat dit met de juiste
belichting nog wat kan worden verbeterd.
Na de Sprookjesboom heeft ook De Nieuwe Kleren van de Keizer eigen bankjes
gekregen, in plaats van de bakstenen-met-plank-banken die we in de rest van
het Sprookjesbos gewend zijn: http://documenten.eftelist.nl/keizer/121108/bankje.jpg
Dan de vertelling. Toos van de Voorde-Verdult keert na het Meisje met de
Zwavelstokjes terug als vertelster en voelt daarmee inmiddels een beetje
als een Wieteke van Dort twee-punt-nul. Maar dan minder goed natuurlijk,
dat spreekt voor zich. :)
Het sprookje is in een nogal lang en ont-zet-tend kreupel rijm gegoten.
Looopings was zo aardig het even uit te typen, lees en huiver: http://www.looopings.nl/img/foto/keizerverhaal61112.html
Dat het rijm qua ritme en metrum voor geen meter loopt en vol tenenkrommend
taalgebruik zit stoort me op zich niet zo: krom rijm zie ik onderhand als
een vertederend stijlelement van de Efteling en de toon van deze vertelling
is bij lange na niet zo weerzinwekkend als die van Assepoester. Niettemin
hoop ik dat de Efteling bij een volgend sprookje afstapt van het
geforceerde dichtwerk: een sprookje zonder eindeloos verhaal op rijm zou
ook wel weer eens prettig zijn.
Inhoudelijk heb ik, fan van het sprookje zijnde, wel een puntje van kritiek
op de Eftelingse versie van het verhaal. Er wordt in het rijm gesuggereerd
dat de ijdele keizer zijn volk verwaarloost en Toos laat ons weten dat er
twee onderdanen zijn die hierover zó verbolgen zijn dat ze een plan smeden
om hun keizer een loer te draaien. In het oorspronkelijke sprookje van
Andersen is echter helemaal geen sprake van een burgerlijke protestactie.
De keizer houdt weliswaar ontzettend van mooie kleren ("Zoals je over een
koning wel zegt dat hij in de ministerraad is, zo zeiden ze hier altijd: De
keizer is in zijn kleedkamer!") maar in zijn land is het voor het volk zeer
goed toeven en de kleermakers zijn louter mysterieuze, rondtrekkende
zwendelaars zonder wrok tegen de keizer. Het is maar een detail, maar het
tornt toch een beetje aan de verrukkelijke luchtigheid van het
oorspronkelijke sprookje.
Overigens een pluimpje voor de muziek. Er is zowaar weer eens gekozen voor
een bewerking van een bestaand stuk: Musette in D van Bach, wat volgens mij
uit hetzelfde Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach komt als ons vertrouwde
Paddestoelenmenuetje. In elk geval zeer leuk, zeer barok en daarmee keurig
in lijn met de architectuur van het sprookje.
Dan de uitbeelding... Veel figuren, veel dynamiek, maar allemaal heel
merkwaardig! Waar we in het Sprookjesbos kalme, rustige en tamelijk
realistische bewegingen gewend zijn, hobbelen de figuren van dit sprookje
langs horizontale lijnen voorbij als bij een antiek kermisspel: je voelt
bijna de neiging om voor een prijsje een stapel ballen naar de hofdames te
gooien. Het sprookje oogt er bijzonder onrealistisch door, maar wél
tamelijk lollig en ik heb eigenlijk weinig bezwaar tegen deze ontwerpkeuze.
Jammer is wél dat de poppen er ontzettend doods uitzien. Grappige,
originele waggelbewegingen zie ik nog wel door de vingers, maar de figuren
in het sprookje ogen stuk voor stuk als het soort karikaturen dat je voor
een tientje door een tekenaar op elke braderie kunt laten maken. Heel
overdreven en vooral heel erg cliché. Het valt te prijzen dat de poppen met
iets meer kunde en duidelijk met heel veel meer plezier zijn ontworpen dan
de levenloze paspoppen bij Assepoester, maar mooi vind ik het niet en
Eftelings al helemaal niet. Banale spotprenten van dertien in één dozijn:
prima in een Duits park zonder authentieke, eigen stijl maar in het
Sprookjesbos heeft het niets te zoeken. http://documenten.eftelist.nl/keizer/121108/hofdames.jpg
Het schimmenspel in het theehuisje vind ik bijzonder geslaagd. De animatie
en de bijbehorende geluidseffectjes als een knippende schaar en het
applausje van de kleermakers zijn erg leuk! De eerste minister die loerend
in het gras zit voelt ontzettend overbodig. De figuur is raar uitgevoerd
(de minister heeft zo te zien alleen een bovenlijf en is vermoedelijk
steunend op zijn handen naar het theehuisje getijgerd) en het sprookje word
er onnodig lang door.
Ik heb op zich geen moeite met wat langere vertellingen in het
Sprookjesbos, maar dat moet dan wel functioneel aanvoelen en niet álles
hoeft wat mij betreft uitgebeeld te worden. Bij De Nieuwe Kleren van de
Keizer lijkt het er vooral op dat men simpelweg geen keuze heeft kunnen (of
willen) maken tussen alles dat bij 'n eerste brainstormsessie op tafel is
gekomen. De aankomst van de kleermakers, én de kleermakers met lappen stof
op weg naar het theehuisje, én het naaien van geen kleding, én een eerste
minister die een kijkje komt nemen, én een stel doelloze hofdames, én een
keizer op weg naar het theehuisje, én het passen van de niet bestaande
outfit, om uiteindelijk dan toch eindelijk toe te komen aan een blote
keizer en een jochie dat "Hij heeft niks aan!" roept. Het is véél te veel,
daardoor rommelig en langdradig en veel minder sterk dan het tonen van
één of twee scènes waren geweest.
Wat de finale van het sprookje betreft, daar schort nogal wat aan. Doordat
de keizer langs een heg wandelt waar precies in het midden een halve cirkel
uitgesnoeid is zien bezoekers al van heinde en verre de 'grap' aankomen.
Het ziet er nogal onlogisch en veel te ver doorgedacht uit: de keizer staat
precies stil daar waar toch al een hapje uit de heg is en precies daar en
dan spuit de fontein ervoor een beetje hoger. Het sprookje heeft zo'n
geforceerde semi-lolligheid wat mij betreft helemaal niet nodig. Het
jammere is ook dat dit on-grappige lolletje de aandacht afleidt van de
ontknoping van het sprookje an sich: de keizer heeft geen kleren aan! De
uitbeelding van het sprookje was zoveel sterker geweest als de keizer
gewoon in zijn nakie getoond werd, met een enorme overhangende buik om zijn
keizerlijke edele delen te verbergen. Dat de keizer niets aan heeft, dát is
de grap van het sprookje, niet dat we zijn pielemuis halverwege de heg nét
niet kunnen zien. Op deze manier eindigt het sprookje op een onbenullige en
flauwe manier en dat is hartstikke jammer.
Alles tezamen weet ik het gewoon nog niet zo. Op zich is het sprookje qua
ligging, qua muziek en algemene aanblik best een waardevolle toevoeging,
maar heel erg warm kan ik er niet van worden. De Efteling lijkt toch echt
een beetje vergeten te zijn dat storytelling meer is dan álles laten zien
en álles vertellen: de subtiliteit is ver te zoeken. Hoewel, niet zó ver.
Ietsje verderop langs het pad is het te vinden: ook de Vliegende Fakir
geeft de suggestie van een paleis, met een tuin, en met water en met een
figuur die zich van links naar rechts beweegt maar óh wat een verademing
na de Keizer.
Less is more, Efteling! Probeer je dat toch eens te herinneren..
Enfin, tot slot nog wat random foto's. Sommige dingen zijn al van wat
eerder dan afgelopen donderdag, maar hadden de mailinglist tot nu toe nog
niet gehaald. :)
In restaurant Welkom zijn enkele winterse aanvullingen op de reguliere
kaart te bestellen. De hazenpeper in weckpotjes was donderdag helaas nog
niet verkrijgbaar, maar al wél de dikke sneden brood met paddestoelen in
truffeldressing: http://documenten.eftelist.nl/keizer/121108/winterbrood.jpg
In Polles Keuken werden kort geleden de menu-placemats vervangen. De
realistische maar zeer onpopulaire Pardoesversie uit de serie heeft plaats
gemaakt voor de vertrouwde, getekende versie: http://documenten.eftelist.nl/keizer/121108/menukaarten.jpg
