Duitse verzamelaars in oosterse sferen: Grimmsymposium in de Efteling
Eftelisten,
We keken er al tijden naar uit: het feestelijke Grimmsymposium,
georganiseerd in de Efteling ter gelegenheid van 200 jaar Kinder- und
Hausmärchen. Afgelopen donderdag was het zo ver, en de redactie was present!
De bezoekers werden 's ochtends ontvangen bij het Huis van de Vijf
Zintuigen. Over de opkomst niets te klagen: zeker zo'n honderd bezoekers
meldden zich, van divers pluimage. De organisatie was zoals het Efteling
Evenementen betaamt bijzonder goed geregeld, inclusief de bekende
Sleuteliers die de gasten begeleiden naar het Fata Morgana
Evenementenpaleis. Het paleis leent zich naar blijkt niet alleen voor
feesten en Lego, maar ook uitstekend voor dit soort evenementen. Bij het
podium was achter een stel panelen een aantal rijen stoelen neergezet voor
het symposium zelf, terwijl de rest van de ruimte ingezet kon worden voor
koffie en borrel.
Na het openingspraatje van dagvoorzitter Olaf Vugts (die Duits heeft
gestudeerd) en de cultureel attaché van de Duitse ambassade, besteedde
emeritus-hoogleraar Wolfgang Herrlitz van de Universiteit Utrecht aandacht
aan het leven van Jacob Grimm, en de vele activiteiten die hij verder nog
ontplooide naast het sprookjesverzamelen. Zo deed hij taalkundig onderzoek
maar was hij ook politiek actief. Een saillant detail is ook dat de broers
in tegenstelling tot wat algemeen gedacht wordt, zeker niet enkel
verzamelaars waren, maar ook zelf flinke redactieslagen over de sprookjes
deden. Zo veranderden ze bijvoorbeeld alle voorkomens van "moeder" in
"stiefmoeder" - vermoedelijk zodat het boek voor (voor)lezende moeders
minder schokkend werd! Dr Moniek Hover vertelde hierna over het werk dat
zij gedaan heeft voor haar proefschrift. Ze kreeg toegang tot het volledige
Eftelingarchief en toonde de verschillende verschijningsvormen van
Roodkapje in de Efteling en het ontstaan daarvan.
Hierna was het tijd voor het meest blijvende aspect van de dag: de
onthulling van het beeldje van de gebroeders Grimm in de Siertuin!
Na een toespraak van Michaela Klare van het Duits verkeersbureau, knap in
het Nederlands, werd de sculptuur dan eindelijk onthuld.
Het beeldje, gemaakt van kunststof maar met een bronzen look, toont de twee
broers, staand, elk met een boek. Het is een replica van een groter beeld
in Kassel, waar de Grimms lange tijd van hun leven woonden.
Op de sokkel, een kloon van die van de Sprookjeswijzer, staat te lezen
"Omdat de Efteling al meer dan 60 jaar sprookjes levend houdt".
Voor de beloofde wandellunch was helaas weinig tijd. Nadat menig bezoeker
met veel moeite het Evenementenpaleis weer terug wist te vinden, volgde een
wat matte paneldiscussie met illustratoren Thé Tjong-Khing, Peter Boersma &
Hilda Groenesteyn. Opmerkelijk was dat Olaf Vugts de aanwezige
Eftelingontwerpers (Willemen, Jansen, Verheij, De Bruijn en Koppelmans) één
voor één voorstelde aan het publiek, terwijl deze normaal zo krampachtig op
de achtergrond gehouden worden. Geef die mensen wat vaker een podium! Een
en ander werd gevolgd door de ietwat droge presentatie van Harlinda Lox.
Medeorganisator van het symposium Dr Vanessa Joosen van de Universiteit van
Tilburg gaf een wervelende presentatie over de eerste uitgave van KHM in
het Nederlands. Die uitgave, in 1820, werd vernietigend ontvangen en was
absoluut geen succes - mede omdat van alle sprookjes die wij nu als de
bekende Grimmsprookjes beschouwen, alleen de Kikkerkoning present was.
Vanessa volgt de introductie van de Grimmverhalen in Nederland en hoe dit
uiteindelijk toch een succes werd. Zeker de beste presentatie van de dag!
Theo Meder van het Meertens Instituut neemt recente sprookjesfilms voor
pubers onder de loep, zoals daar zijn Red Riding Hood en Snow White and The
Huntsman. Ten opzichte van bijvoorbeeld de Grimmfilms van Disney keren deze
op Twilight geïnspireerde films de verwachte rolpatronen helemaal om, met
sterke vrouwen die zelf wel bepalen of ze van het pad afgaan. De makers
hebben de verhalen aangepast aan de verwachtingen van de moderne kijker,
die niet zit te wachten op Sneeuwwitje als moederfiguur voor de dwergen.
Als afsluiter fungeerde de Vlaamse sprookjesverteller Marita de Sterck, die
twee rauwe versies van de Kikkerkoning voordroeg. Voor de borrel was geen
tijd meer, maar om zes uur kon wel nog even genoten worden van Aquanura,
samen met de 50 (!) andere parkbezoekers die er nog waren.
Het symposium is al met al een geslaagd initiatief dat diepgang brengt over
een onderwerp dat in het hart van de Efteling staat. Alhoewel het misschien
niet hardcore wetenschappelijk was, bleek het misschien juist daarom wel
interessant voor een divers publiek, een heel ander publiek dan het
gebruikelijke clubje Eftelingliefhebbers. Wat ons betreft: meer van dezes!
