Het zal u waarschijnlijk niet ontgaan zijn dat afgelopen week een heel
bijzondere week was voor ons geliefde park, Symbolica opende haar deuren.
Voor iedereen. En iedereen vond er ook gelijk heel veel van. Op diverse
fora en sites waren direct uitgebreide verslagen te lezen over wat er
allemaal wel niet mis was met deze attractie, of juist wat een wereldtopper
dit wel niet was. Maar wat is Symbolica? Hoe meet Symbolica zich tot de
haast iconische Fata Morgana en Droomvlucht?
Symbolica, het Paleis der Fantasie, vinden we middenin het park, wat
behoorlijk gewaagd is voor zo’n giga loods, want dat is het. Men heeft door
middel van een zo laag mogelijk plafond, structuurverschillen in de muren,
rotsen, bomen, struiken en een paleisje geprobeerd de loods zoveel mogelijk
te camoufleren. Dat is tot op zekere hoogte zeer geslaagd, vooral vanaf de
Pardoes Promenade valt de loods zo goed als weg, uiteraard omdat we hier
ook het daadwerkelijke paleis van koning Pardulfus Domerano zien. De
achterzijde daarentegen lijkt minder geslaagd, twee totaal verschillende
muren zijn hier op elkaar geplakt doordat de ruwe bruine muur (onlogisch)
doorgetrokken wordt vanuit het lagere stuk van het gebouw. Wat ook opvalt
is het enorme rotsblok inclusief watervalletjes met enorm plein eromheen.
Dit rotsblok is weinig subtiel in vergelijking met de rotsen rondom de rest
van het gebouw: die zijn echter een stuk beter geïntegreerd in het
groenplan.
Het paleis zelf ziet er vanuit het park prachtig uit, totdat we het van
wat dichterbij gaan bekijken. Want men heeft hier flink wat
architectuurstromingen door elkaar gemixt. Dit zorgt ervoor dat er erg
weinig samenhang tussen de torens ontstaat, die al op geen enkele manier
verbonden zijn met elkaar. In de Volkskrant viel afgelopen week te lezen
dat dit de bedoeling van de ontwerpers was, door Oosterse en Westerse
architectuurstromingen door elkaar te gooien creëert men een onbekend soort
gebouw wat jou als gast losmaakt van de werkelijkheid, je kan het niet
plaatsen. Dit is tot op zekere hoogte gelukt: Symbolica kun je op geen
enkele manier met andere paleizen vergelijken die we al kennen, ik heb nog
vrijwel geen enkele keer de vergelijking met een Disney-kasteel horen
maken. Buiten dat zorgt het wel voor een gebrek aan eenheid, wat toch wel
belangrijk is voor een overtuigend paleis.
Laten we dan nu eens gaan kijken wat er allemaal in en rondom dat
onsamenhangende gebouw gebeurt. Om het gebouw heeft men een leuk paleis
tuintje aangelegd waar het grootste gedeelte van de wachtrij zich in
bevindt. Door middel van heel veel bordjes en een aantal vaandels stoomt
de Efteling je klaar voor de audiëntie bij zijne koninklijke hoogheid
Pardulfus Domerano. Op deze simpele manier weet men al goed de spanning op
te bouwen, ook de geluidsfragmenten van O.J. Punctuel, hoofd van de
koninklijke hofhouding, zijn erg leuk gedaan en voegen zeker wat toe aan
het lange wachten. Eén puntje van kritiek in deze wachtrij is misschien wel
dat op een aantal bordjes de plattegrond van het paleis is weergeven, wat
de illusies die het paleis groter doen lijken dan het is tijdens de rit
teniet doen.
Vervolgens komen we na de buiten-wachtrij in de Vestibule terecht waar
wij welkom worden geheten door O.J. Punctuel, misschien wel het meest
sympathieke personage van Symbolica. De ruimte is rijkelijk gedecoreerd,
van eenvoud is absoluut geen sprake. Het showtje wat we zien is enigszins
grappig en we weten direct dat we meer gaan zien van het paleis dan de
bedoeling is na de entree van Pardoes. Waar de animatronic van Punctuel
ietwat houterig overkomt en vrij beperkt is met bewegen (wat ook ergens wel
weer past bij zo’n lakei), beweegt Pardoes zo prachtig menselijk en soepel
dat je haast vergeet dat je naar een animatronic staat te kijken. Maar dan
luisteren we eens goed naar Pardoes’ stem en schrikken we ons rot, want in
welk kinderprogramma zijn wij ineens beland; de stem van Pardoes is
verschrikkelijk irritant en lijkt een typische stem te zijn die we kennen
van nagesynchroniseerde televisieseries. Pardoes is overigens wel een
talentvolle tovernar want op het moment dat hij voor ons de geheime
doorgang naar de Fantasievaarders tevoorschijn tovert is het enige wat je
nog hoort "Oooooh!" en "Aaaah!".
Die ooh’s en aah’s gaan we overigens nog veel meer horen tijdens rit,
nadat we in onze Fantasievaarder zitten. De Fantasievaarder, het ritsysteem
van Symbolica, is het best weggewerkte ritsysteem in de Efteling tot nu
toe. Bij geen enkele andere attractie is het vervoermiddel zo mooi
afgewerkt en zo goed geïntegreerd in de attractie. Onze fantasievaarder
lijkt zelfs soms te leven en kan dankzij de vele mogelijkheden van het
spoorloze systeem alle kanten op bewegen. Dit lijkt in Symbolica optimaal
benut en alsof het nog niet genoeg was dat we geen spoor op de vloer zien
heeft men ook nog eens de vloeren voorzien van verschillende texturen. Dit
is onder andere wat Symbolica haar uitgewerkte karakter geeft en wat je
nog meer meeneemt naar een andere wereld, niks leidt terug tot de
werkelijkheid tijdens de gehele rit.
De rit zelf duurt zeven minuten, ook al voelt dat niet zo, en is tot in de
puntjes uitgewerkt. De decors zijn van kwaliteit die we nog niet eerder
zagen in de Efteling. Men heeft gigantisch veel verwijzingen en details in
de scènes gestopt die verwijzen naar andere zaken in het park of iets dat
we later gaan zien tijdens de rit. Buiten de rijkelijke detaillering van
het geheel valt op hoe dynamisch sommige scènes zijn. Met name het
observatorium, de panoramasalon en het fantasiedepot stikken van de
bewegende objecten. Zo zien we in het observatorium een heel fraai
planetarium en in de panoramasalon zien we hoe een Symbolicaans dorpje
ontwaakt. In het fantasiedepot komen we ogen en oren tekort en zien we
bladerende boeken, lichtgevende diamanten, noem maar op.
In het observatorium valt buiten het planetarium een prachtige animatronic
op. Deze tovenaar met lange baard, Almar, beweegt weer ontzettend
natuurlijk, ik heb de eerste keer alleen al van de beweging van zijn
vingers enorm kunnen genieten. Ook komen we weer Pardoes tegen die ons erop
wijst onze fantasie te gebruiken. Deze scene is indrukwekkend, chaotisch en
mooi tegelijk, maar nog mooier is de volgende scène; de panoramasalon.
Deze salon kijkt uit overeen Symbolicaanse stad, die tot in de puntjes is
uitgewerkt en waar we ook even de tijd krijgen om die in ons op te nemen.
Tot dat plots prachtig verlichte vlinders voor ons verschijnen -Hoort u de
ooh’s en aah’s?- en we alweer door moeten naar de volgende scène.
Misschien wel de meest indrukwekkende scene vinden we in het botanicum,
waar we door een kas rijden en ons blijkbaar onder een aquarium van een
gigantische vis bevinden. Een echte vis die er echt is, geen scherm, geen
projectie, nee een echte vis. Weer ooh’s en aah’s. En dan een hele grote
staart. Een barst in de kas. Water stroomt uit de kieren die zijn ontstaan
tussen de glazen. Geweldig hoe de spanning zich hier opbouwt. Ook de muziek
ondersteunt de spanningsopbouw hier heel goed, het is duidelijk dat we snel
weg moeten wezen anders gaat het flink mis. Een angstige Pardoes die
verstopt zat in de bosjes roept ons gelukkig en wijst ons de weg.
Maar dan gaat ieder karretje haar eigen kamertje in en zien we onszelf in
een spiegel. Ik kan u vertellen dat dat behoorlijk ongemakkelijk is als je
als single rider tussen een hele familie zit, zeker als later blijkt dat je
dus ook lekker de familiefoto om zeep hebt geholpen. Maar goed, in die
spiegel verschijnt vervolgens een soort cirkel schatkistjes. Het is de
bedoeling dat je door te tikken op de schermpjes die op de fantasievaarder
zitten, dat je, tja wat is de bedoeling eigenlijk? Niemand die het lijkt te
weten, buiten dat kan ook alleen de voorste rij meedoen en zijn we op de
achterste rij toeschouwer en is dit dus gewoon een dood stuk van de
attractie, net op het moment dat we er lekker in zaten na die magnifieke
vis.
De drie karretjes komen weer samen in een soort doolhof, het fantasiedepot,
waar ook weer van alles beweegt en er aan alle kanten te veel te zien is om
op te noemen. Elk karretje krijgt hier een apart object te zien wat door
middel van het schermpje geactiveerd kan worden. Hier lijken de schermpjes
vele malen beter tot hun recht te komen dan bij de spiegel, mede omdat
duidelijk is wat er gebeurd. Vaak wordt interactief als iets gezien wat
afleidt van de effecten en de scene, maar dit is hier allerminst het geval,
mede omdat je zo zelf je eigen scene neerzet. Kinderen lijken dit helemaal
geweldig te vinden. Op een gegeven moment slaat het object op hol of gaat
kapot en rijden we langs Polle en heel veel champagneflessen naar de
koningszaal.
Ja de koningszaal, dit is de laatste volwaardige scène van Symbolica, de
finale zou je het kunnen noemen. Eindelijk zijn we aangekomen bij de
koning, Punctuel wijst ons er nog even op dat we te laat zijn op hilarische
wijze en er wordt een verrukkelijke geur van lekker eten in onze neus
gespoten. Vervolgens laat Pardoes het feest beginnen en begint onze
Fantasievaarder een beetje te walsen, waar we via de schermpjes nog flinke
invloed op hebben. Deze zaal is nog uitgebreider gedecoreerd dan de rest
van de attractie: nog dynamischer en nog chaotischer. Wat doet die vrouw
daar in de taart, nee we draaien alweer weg, weer een danspaar dat voorbij
flitst, een wezen dat muziek lijkt te maken die we niet kunnen plaatsen,
wow wat ligt er veel eten op tafel bij de koning, huh, moeten we iets met
dat schermpje doen...? En we zijn weer weg. We krijgen nog even die leuke
familiefoto te zien van de familie waar we geen lid van zijn en mogen
uitstappen.
De Efteling heeft je te pakken gehad en je verwonderd zoals ze dat nog niet
eerder deden, kwalitatief goede effecten die goed getimed waren volgden
elkaar in hoog tempo op in de afgelopen paar minuten, begeleid door soms
spannende, soms bombastische, soms rustige, soms mysterieuze muziek. Er was
gigantisch veel te zien en we kwamen ogen en oren tekort.
Symbolica overtreft elke andere Efteling attractie op thematisch en
kwalitatief vlak, de kwaliteit van de gehele attractie is simpelweg
stukken hoger dan Fata Morgana of Droomvlucht. Ondanks het feit dat er
stukken minder animatronics zijn gebruikt dan bij laatstgenoemde
attracties, zijn de meeste scènes stukken dynamischer en val je van
verbazing in verbazing. Symbolica klopt bijna helemaal en was nodig voor de
Efteling van 2017 om zichzelf weer als de topper op gebied van themapark op
de wereldkaart neer te zetten. Geen ander Europees park overtreft op dit
moment de sfeer die Symbolica uitademt en het thematisch niveau dat hier is
toegepast.
Uiteraard zijn er kritiekpunten te noemen, waarvan één in de basis van de
attractie ligt. Je wordt niet begeleid in waar je moet kijken tijdens de
rit en er mist eenvoud. Inderdaad, dit zorgt voor een hogere
herhalingswaarde, maar het kan niet de bedoeling zijn dat ik als bezoeker
van de koningszaal vrijwel niks onthou, puur omdat er teveel in die paar
seconden gebeurt. Durf als park keuzes te maken in wat je wel en niet doet
met zo’n scene. Wat wil je de bezoeker meegeven en wat is minder
belangrijk? In de koningszaal kan de interactiviteit er eigenlijk gelijk
uit, hoe leuk kinderen het ook vinden; hier leidt het echt af van wat er om
je heen gebeurt. Ook zou je het liefst een logische spanningsopbouw willen
hebben binnen de attractie. Die had gecreëerd kunnen worden door alles
steeds een stukje erger mis te laten gaan. Zo zou je het fantasiedepot,
waarbij elk object wat je bestuurt kapot gaat, het liefst voor het
botanicum willen hebben, waar het dan écht mis gaat met de kas die in
elkaar lijkt te gaan storten.
Er kan heel veel in Symbolica en dat heeft men ons zeker laten zien, maar
men lijkt wel de eenvoud die in de Fata Morgana en Droomvlucht zit kwijt te
zijn, waardoor het geheel je niet volledig opslurpt in die alternatieve
werkelijkheid die men heeft geprobeerd te creëren. Benieuwd ben ik dan ook
naar attracties in de toekomst van het park, of men de eenvoud weer terug
kan vinden.