Nadat eind vorig jaar het album 'Betoverende Efteling Melodieën' in de
uitverkoop ging, was de hoop dat er binnenkort een nieuwe Efteling-
verzamelaar zou verschijnen met de muziek van Symbolica. Afgelopen vrijdag
verscheen dat nieuwe dubbelalbum met park- en attractiemuziek. Dezelfde
naam wordt gebruikt, maar de inhoud is dermate aangepast dat het geen
kleine update kan worden genoemd. De nieuwe tracklist bevat nieuwe mixen
en nog niet eerder uitgebrachte nummers. Dat alles in een nieuwe slipcase
waarop dit keer de muzikale kabouter uit de holle boom op de voorkant
staat, op een verder rood veld met gouden omlijsting en zwierende
notenbalk.
De tracklists van de twee cd's zijn samengesteld op volgorde van de rijken.
Op CD1 staat alle muziek uit Marerijk en Anderrijk. Op CD2 zijn het
Reizenrijk, Ruigrijk, Fantasierijk en twee bonustracks. De muziek van het
Sprookjesbos is vreemd genoeg vrij willekeurig verdeeld en wordt
onderbroken door andere attracties. Meer dan bij voorgaande albums is er in
ieder geval een logica te ontdekking in de sequentie van de
attractiemuziek. De samples van sprookjes die op de vorige park-cd nog hier
en daar door de muziek werden gegooid, zoals een Kleine Boodschap en heks
van Hans en Grietje op de Carnaval Festival-track, komen op dit album
gelukkig niet voor.
De eerste cd opent met de nieuwe parkmuziek die sinds vorig jaar in het
park te horen is (CD1 T1). Sinds de parkmuziek is vervangen door René
Merkelbachs composities is het voor de Efteling ook mogelijk om deze zelf
uit te brengen, iets wat bij de vorige soundtrack van Maarten Hartveldt
niet mogelijk was. Jammer genoeg heeft men niet alle parkmuziek op de cd’s
gezet, we horen hier de muziek uit het entreegebied en de tweede disc
eindigt, afgezien van de bonustracks, met de versie die in de namiddag en
avond speelt (CD2 T11). Geen thema's van de rijken dus.
De eerste muziek uit het Sprookjesbos die we horen is de muziek uit La
Bottega di Geppetto, ofwel de nog niet eerder uitgebrachte tarantella-
muziek van Pinokkio (CD1 T3). De meeste nummers zijn echter oude bekenden:
het menuet in G uit de muzikale paddenstoelen, echter nog steeds niet de
versie die in de Efteling te horen is (CD1 T4). De klanken van Eric Coates'
'By the Sleepy Lagoon' (CD1 T5). De door Ruud Bos opgenomen versie van Jan
van Oorts klompendans (CD1 T6). Natuurlijk ontbreken de Afrikaan Beat van
Kaempfert (CD1 T9) en de Danse Macabre van Saint-Saëns (CD1 T19) niet.
Het Volk van Laaf (CD1 T11) en Diorama (CD1 T15) bestaan uit de twee
selecties die we iedere cd weer horen, ondanks dat er meer beschikbaar is
uit de attracties. Assepoester (CD1 T12) en De Nieuwe Kleren van de Keizer
(CD1 T13) staan er weer op, maar het Meisje met de Zwavelstokjes mist om
bekende redenen. Ruud Bos' Villa Volta (CD1 T14) betreft de ritmuziek van
Hugo's huiskamer en ook Vogel Rok (CD2 T3) is puur en alleen de rit.
Een merkwaardige fout is weer terug op het album: Nadat jarenlang de
verkeerde track werd gebruikt onder de naam 'Langnek', waarna op latere
cd's de juiste track werd gebruikt maar dubbel werd afgespeeld, wist men
bij de vorige 'Betoverende Efteling Melodieën' (BEM) eindelijk het juiste
nummer, met de juiste speeltijd en de juiste credits op de plaat te
krijgen. Op deze nieuwe versie van BEM horen we echter twee maal
achtereenvolgens 'In the moonlight' van Ketèlbey spelen als we de track De
Zes Dienaren (CD1 T10) opzetten. Slordig.
Afwezig op het nieuwe album is de filmsoundtrack van PandaDroom, die op de
vorige versie van BEM een nieuwe track was. 'In this together' (CD1 T17)
staat wel op het album, gezongen door inmiddels ex-Songfestivaldeelneemster
Trijntje Oosterhuis, die overigens nooit genoemd wordt op de cd’s. Ook het
geklingel van Zwaan Kleef Aan ontbreekt, maar meest opmerkelijk is de
populaire 'Monsieur Cannibale', die na meer dan twintig jaar uit de
selectie Efteling-muziek is verdwenen. Een rechtenkwestie of bewust gedaan?
Het Gavioli-orgel van de Stoomcarrousel kwam op de vorige cd al niet meer
voor, maar blijft een grote muzikale absentie. De collectie
draaimolenmuziek is zelfs minder dan ooit, want de Draaimolen-track (CD1
T7) bevat niet langer meer het nummer 'Le petit chapeau rouge', maar enkel
nog de 'Koekoekswals'. De hoes van het album beweert echter dat beide
nummers erop staan.
Als we verder naar de tracklist kijken valt ook op dat het Menuet in G hier
wordt toegeschreven aan Johann Sebastian Bach in plaats van Christian
Petzold. Het fragment uit de Sanai Gath in de uitvoering van mr. Bismillah
staat niet als De Vliegende Fakir, maar als "De Tuinman en de Fakir" op de
hoes (CD1 T8).
De composities van de Piraña (CD1 T18), Gondoletta (CD2 T2), Joris en de
Draak (CD2 T5) en de Pardoes Promenade (CD2 T8) zijn gelijk aan wat er op
de vorige editie van BEM te vinden was. De Eerste Symfonie van Aquanura
(CD2 T10) was nog niet eerder op een verzamelaar verschenen, dus dat is
toch een soort primeur. Wel echt nieuw is de magische kookstoof uit Polles
Keuken (CD2 T7). Een beetje een domper dat er geen echte muziek uit het
restaurant is uitgebracht (zeker omdat de soundtrack naar mijn idee een
fijne kneuterige sfeer geeft), maar het kabaal van potten, pannen en ketels
is ook wel leuk. Hierin horen we de melodie van de Pardoes Promenade en,
wat mij bij het beluisteren van de cd pas voor het eerst opviel, een flard
van 'An der Schönen Blauen Donau' van Johann Strauss Jr.
De bonustracks zijn twee liedjes. Het nummer 'Dromen vol wonderen' (CD2
T12) is het nummer uit de serie 'Sprookjes van Klaas Vaak', dat met die
titelnog op de vorige BEM stond. Het andere nummer is het jubileumlied
'Efteling 65 jaar', dat op de eerste dag van 2017 op YouTube werd
geplaatst, maar dat we verder tijdens het jubileum nauwelijks tot niet
gehoord hebben en wat dit album vrij snel gedateerd laat overkomen,
aangezien we deze park-cd waarschijnlijk nog tot het 70-jarig bestaan in de
winkels zullen aantreffen.
Wat dit album echter bijzonder maakt zijn de zeven mixen. Zeven tracks die
bestaan uit een montage van de composities van de betreffende attractie,
samengebracht tot één muziekstuk. Iedere track heeft een speeltijd van iets
meer dan zeven minuten, met uitzondering van Symbolica met twaalf minuten
en dertien seconden. Symbolica is dan ook, mede omdat het nog niet eerder
is uitgebracht en er het meest reikhalzend naar werd uitgekeken, het
pronkstuk van het album te noemen.
Op de tracklist achterop de slipcase staat bij de mixen simpelweg 'Mix'
achter de titel van de attractie. Helaas valt hieruit dus niet op te maken
uit welke stukken een mix bestaat. Door te vergelijken met de complete
composities die op andere Efteling-cd’s zijn verschenen heb ik echter een
overzicht weten te maken van de zeven attractiemixen.
==Droomvlucht Mix (CD1 T2)==
De selectie uit Marerijk begint met een mix van de muziek van Droomvlucht
waarin de vijf stukken van Ruud Bos voorbij komen in iets meer dan zeven-
en-een-halve minuut. Het begint met 'Kastelenrijk' (0:00 - 1:50), waarin
een knip is gemaakt om het nummer wat korter te laten duren. Tijdens het
uitfaden hiervan is 'Wonderwoud' (1:40 - 4:07) al te horen. Een
langdurige en daarmee vrij lelijke overgang, wat vreemd is, omdat een
montage tussen de twee stukken al eerder is gedaan op onder andere
'Wonderlijke Muziek van de Efteling', waar het beter is gedaan.
De eerste twee composities worden nog aardig compleet gehouden, maar
halverwege komt er wat vaart in. Van 'Elfentuin' (4:04 - 5:08) horen we het
slot, waarna we het einde horen van 'Hemelburchten' (5:05 - 5:49) met een
opvallende knip. 'Zompenwoud' begint met de laatste paar seconden van het
stuk (5:47 - 6:07), waarna het vanaf het begin start (6:07 - 7:11).
Mogelijk dat de mix een rit in de attractie simuleert, ware het niet dat
het geheel eindigt met de pianosolo van 'Elfentuin' (7:07 - 7:39). Een vrij
slordige mix.
==Raveleijn Mix (CD1 T16)==
De mix voor parkshow Raveleijn vind ik geslaagd, al heb ik begrepen dat er
composities gekozen zijn die niet eens meer in de show zitten zoals die
afgelopen jaar werd opgevoerd. Niettemin, ik denk dat de edits en fades
hier werken voor een interessante opeenvolging van muziek. Afgaande op de
nummers van de officiële Raveleijn-soundtrack start de mix met 'Joost en
Halina' (0:00 - 1:04), waarin het bekende Stadspoort-thema te horen is. Na
een minuut horen we een ingekorte versie van 'Entree Ruiters' (1:00 -2:03).
Dan volgt een fragment van 'Graaf Olaf Grafhart' (2:00 - 2:53), meteen
gevolgd door een ingekort begin van 'De Wachters' (2:53 - 3:23). Dat gaat
over in 'Gevecht Emma en Lisa' (3:23 - 4:54) waarin tevens geknipt is om
het oorspronkelijk vrij langdradige stuk wat vlotter te maken.
De muziek die klinkt wanneer de ruiters Draconicon overwinnen, 'Finale
Ruiters' (4:51 - 7:03), is iets ingekort en de mix sluit af met een
fragment uit wat op de soundtrack 'Slot' wordt genoemd (7:03 - 7:37). Het
nummer 'Helden', dat nog wel op de vorige versie van BEM stond, ontbreekt
jammerlijk. De overgangen tussen de stukken zijn veel netter gedaan dan bij
de Droomvlucht Mix en de gekozen stukken maken het tot een zeer opzwepende
track.
==Fata Morgana Mix (CD1 T20)==
Van alle mixen op het dubbelalbum is het betreurenswaardig om te moeten
concluderen dat die van mijn favoriete attractie en soundtrack het minst
geslaagd is. De Fata Morgana-mix begint natuurlijk met het Harem-thema
(0:00 - 2:01) in de Ruud Bos-versie. Jammer wel dat de Merckelbach-versie
vooralsnog niet is uitgebracht. Die had toch ergens in de mix kunnen worden
gebruikt! Zoals aan de lengteduur te zien is, is er bijna veertig seconden
uit 'Harem' geknipt, en net als bij Droomvlucht is die knip zeer duidelijk
te horen.
Het wordt opgevolgd door een fragment uit 'The Harbour' (2:00 - 4:12) en
het slot van 'Eastern Jails' (4:11 - 5:29). Hierna een stuk uit 'Jungle'
(5:28 - 6:39) met weer een overduidelijke edit, om de eerste klanken en het
slot van het stuk aan elkaar te hechten. Een fragment van het einde van
'The Harbour' (6:37 - 7:32) klinkt als laatste. Misschien zijn de korte
fragmenten en snelle knipjes nodig om de muziek binnen een bepaalde tijd te
houden, maar persoonlijk ben ik geen liefhebber van deze mix.
==Carnaval Festival Mix (CD2 T1)==
Hoewel een cd met alle landenthema's van Carnaval Festival voor veel fans
een droom blijft die al meer dan dertig jaar om vervulling vraagt, moet
gezegd worden dat de mix van BEM ook wel gaaf is. De mix is niet nieuw,
want stond al op de vorige cd, maar een uiteenzetting kan alsnog geen
kwaad.
Volledig op volgorde van de attractie horen we achtereenvolgens, en
doorgaand in de loop, fragmenten van het neutrale thema (0:02 - 0:43),
Franse thema (0:43 - 1:14) en weer neutrale thema (1:15 - 1:31) waar
Harmonie de Kwakers (0:00 - 0:25), vogeltjes (0:25 - 0:43), een
vliegtuigmotor (1:11 - 1:24) en de doedelzak (1:24 - 1:31) doorheen zijn
gemixt. Het Duitse thema (1:32 - 1:57) wordt halverwege samengevoegd met
het Italiaanse thema (1:49 - 2:31). Een gong (2:31 - 2:37) klinkt om het
Aziatische thema (2:31 - 3:01) in te luiden, waarna een tweede gong luidt
(2:48 - 2:55) en het neutrale thema (2:49 - 3:01) er doorheen speelt. Een
bewerkt neutraal thema, met junglegeluiden en een weggemoffelde sound (3:01
- 3:18) stelt de Afrika-scene voor. Na de schreeuw van de gorilla (3:19)
gaat het over in het Mexicaanse thema (3:19 - 4:35), bijgezet met het
Hawaiiaanse thema (4:01 - 4:35). We eindigen weer bij het neutrale thema
(4:36 - 5:02) en een coda (5:02 - 5:16).
==De Vliegende Hollander Mix (CD2 T4)==
Niet zo’n ingewikkelde, maar wel een geslaagde mixage voor De Vliegende
Hollander. Het hoofdthema 'Opstaphaven' (0:00 - 1:57) is wat ingekort,
gevolgd door een fragment uit 'Smokkelgang' (1:56 - 4:30). De stukken die
gezamenlijk de ritmuziek vormen werden op de oorspronkelijke soundtrack
uitgebracht onder de naam 'De vaart buitengaats' (4:27 - 6:14), die in deze
mix hier en daar is ingekort en waarin stukken zijn verplaatst in het
nummer. Tijdens de muziek van de lift is Van der Deckens "Ook Gij zult
varen tot het einde der tijden!" te horen (5:57 - 6:14) (niet eerder
uitgebracht), waarna een fragment uit de muziek van 'Voorplein' (6:15 -
7:04) de mix afsluit.
==Baron 1898 (CD2 T6)==
Ook Baron 1898 heeft een mooie mix. Hoofdthema 'Kompels Gezocht' (0:00 -
2:44) is bijna compleet te horen. Ook de stukken 'Gustave Hooghmoed' (2:44
- 4:18), 'De Witte Wieven' (3:52 - 6:15) en 'Rijksmijn Baron 1898' (6:06 -
7:17) zijn vrijwel intact (en voor het eerst op cd). De overgangen komen
vrij natuurlijk over, al begint 'De Witte Wieven' wel wat vroeg tegen het
einde van 'Gustave Hooghmoed' in de mix. In 'Rijksmijn Baron 1898', het
stuk dat te horen is aan het begin van de rit, horen we de Witte Wieven
zingen "U was gewaarschuwd..." (6:14 - 6:53).
==Symbolica Mix (CD2 T9)==
Het is ergens wel jammer dat Symbolicas eerste representatie op een
Efteling-cd bestaat uit een mix en geen losse tracks, maar gelukkig is het
een lange en vrij volledige aaneenschakeling van de arrangementen uit de
attractie. Bovendien lenen de verschillende composities voor Symbolica zich
er ook uitstekend voor om met elkaar te worden verbonden.
De mix wordt ingeluid met het hoofdthema (0:00 - 3:56), bijna in z'n
totaliteit. Daarna volgt een rustigere versie van de Symbolica-muziek die
te herkennen is uit het opstapstation, die ik hierbij maar het 'Neutrale
thema' noem (3:56 - 4:21). Hierna volgt het 'Observatorium' (4:20 -5:46),
waar we het eind van het stuk horen, direct gevolgd door het begin. We
horen weer een stukje van het 'Neutrale thema' (5:46 - 6:00), gevolgd door
een fragment 'Panorama Salon' (6:00 - 6:49).
De mix volgt dus nauwgezet de attractie, want hierna volgt 'Botanicum'(6:49
- 8:02), de spiegelruimtes (8:02 - 8:24), het 'Verborgen Fantasie Depot'
(8:24 - 9:23) en de ‘Koningszaal’ (9:21 - 10:50). Het laatste onderdeel
van de mix lijkt me dan ook het uitstapstation (10:50 - 12:13).
==Conclusie==
Het is jammer dat voor elke positieve aanpassing aan de park-cd, er een
nieuwe achteloze fout voor in de plaats lijkt te zijn gekomen. Fouten op de
hoes, een nummer dat dubbel afspeelt en nog altijd versies van muziek die
niet in het park voorkomen of die aangevuld zouden mogen worden. Als
verzamelaar van de Efteling-cd’s is het geen probleem, een eigen tracklist
met wel de parkversie van het paddenstoelenmenuet en de Orgellaaf is zo
samen te stellen, maar jammer blijft het wel. Waar is Monsieur Cannibale?
De nieuwe mixen zijn een goed idee. Met Symbolica erbij werd het proppen om
alle muziek zelfs op twee cd’s te krijgen. Alleen in Droomvlucht en Fata
Morgana lijkt minder moeite te zijn gestoken en dat is zonde. Het zijn wel
completere mixen dan wat er vroeger op 'Wonderlijke Muziek van de Efteling'
te vinden was, maar nummers werden daarop niet half afgekapt en hadden ook
geen last van lelijke edits.
Evenwel een mooie verzameling Efteling-muziek, met nieuwe mixen en nooit
eerder uitgebrachte nummers, wat voor liefhebbers al genoeg reden zal zijn
om ervoor in de buidel te tasten. En abonnementhouders kunnen 'm maar beter
snel aan de verzameling toevoegen, want de 10% korting op souvenirs is nog
maar even geldig. Als aandenken voor de gewone bezoeker vind ik het zeker
een aanrader.
Rest er nog het probleem dat het dubbelalbum vooralsnog alleen op cd te
krijgen is, en hoeveel bezoekers zullen nog een cd-speler in de huiskamer
hebben staan? Helaas is er op dit moment nog niets bekend over of het album
naar Spotify en/of de iTunes Store komt.