Eftelist duikt erin!
Symbolica
Dossier
Op de plek van de huidige Brink, aan de rand van de Siervijver, bouwt de Efteling gefaseerd aan het Rijk der Fantasie, een themagebied gewijd aan de wereld van Pardoes de Tovernar. Pannenkoekrestaurant Polles Keuken opende op 1 februari 2012. De darkride Hartenhof, oorspronkelijk ook gepland voor het zestigjarige jubileum van de Efteling, werd uitgesteld. Op 11 januari 2016 werd echter bekend gemaakt dat de attractie, in aangepaste vorm, toch nog gerealiseerd zou worden als het tweede en belangrijkste onderdeel van het Rijk der Fantasie. Met het oog op de internationale markt werd de Nederlandse naam Hartenhof veranderd naar Symbolica. De totale projectkosten komen op 42 miljoen euro. Met de bouw van Symbolica alleen is ca. 35 miljoen euro gemoeid en wordt daarmee de duurste attractie in de geschiedenis van het park.
Met Symbolica wordt voor het eerst in ruim vijfentwintig jaar weer eens een échte darkride toegevoegd, na Droomvlucht, Fata Morgana en Carnaval Festival de vierde in het park. Centraal in de rit staat de wisselwerking tussen werkelijkheid, droom en fantasie. De nieuwe attractie maakt deel uit van het 65-jarig jubileum van de Efteling.
In het paleis waar Pardoes de Tovernar gastheer is, worden bezoekers uitgenodigd hun eigen fantasie te herontdekken. Dit gebeurt middels een avontuur langs de magische, verborgen kamers van het Paleis der Fantasie. Bezoekers zullen uit drie verschillende routes kiezen en stappen met maximaal zes personen in een voertuig, Fantasievaarder genaamd. De verschillende routes met interactieve elementen zorgen voor een geheel eigen avontuur door het Paleis der Fantasie. Volgens Fons Jurgens, voorzitter van de raad van bestuur, zal de rol van Pardoes beperkt en het verhaal van ondergeschikt belang zijn, en zal vooral de interactie de bezoeker moeten verwonderen.
De achtergrond van Symbolica
De fictieve geschiedenis van Pardoes de Tovernar, zoals bedacht door zijn geestelijk vader en voormalig Eftelingontwerper Henny Knoet, begint op Symbolica, een planeet gelegen in de schaduw van ons bewustzijn, in het Rijk der Fantasie. Pardoes wordt als vondeling in bescherming genomen door de oude fee Aliciana, die weet dat een duistere macht op zoek is naar de boreling. De kleine jongen krijgt de schuilnaam Pardoes, wordt vermomd als nar en groeit op in het koninklijke paleis Hartenhof, waar koning Pardulfus met zachte hand regeert. Pardoes raakt aan het Hartenhof bevriend met Prinses Pardijn, dochter van Pardulfus en hij bekwaamt zich onder het toeziend oog van Grootmagister Almar in de toverkunsten. Uiteindelijk wordt Pardoes als bewaker van de fantasie naar de Efteling gezonden, een plek op onze aarde, aan onze kant van de Evenmaar.
Hoewel Symbolica dus zeker niet in het attractiepark in Kaatsheuvel zou moeten liggen, maar - iets minder tastbaar - in de schaduw van ons bewustzijn, is er blijkbaar tóch voor gekozen om deze wereld naar de Efteling te halen. Of en op welke manier dit in de oorspronkelijke historie van Pardoes zal worden ingepast is vooralsnog niet bekendgemaakt.
Een nieuwe generatie ontwerpers
Symbolica wordt ontworpen door het huidige team van Eftelingontwerpers. Zo zijn Karel Willemen en Robert-Jaap Jansen elk verantwoordelijk voor een scène. Sander de Bruijn, die eerder het ontwerp van Raveleijn en Baron 1898 voor zijn rekening nam, is hoofdontwerper. Met de komst van de attractie zullen we voor het eerst echt iets gaan zien van de Pardoes-portefeuille die De Bruijn overnam van de in 2013 overleden geestelijk vader Henny Knoet. Sander de Bruijn beheert sinds het pensioen van Henny Knoet de volledige wereld van Pardoes de Tovernar, Prinses Pardijn en de planeet Symbolica. Het ontwerp van het interieur van Polles Keuken werd verzorgd door Jeroen Verheij en Robert-Jaap Jansen, Sander de Bruijn tekende het exterieur. Henny Knoet ontwikkelde rond zijn vertrek bij de Efteling een uitgebreid stijlboek, waarin hij nauwkeurig de eigenschappen van de personages en de fysieke wereld van Symbolica vastlegde als leidraad voor de nieuwe ontwerpers.
Henny Knoet: "Ik heb vanaf de jaren negentig langdurig geijverd om Pardoes een eigen plaats in het park te geven. Een vaste plek waar bezoekers hem zouden kunnen vinden, want hij liep altijd maar overal en nergens rond. Ik heb destijds uitgebreide schetsen gemaakt voor een kasteelachtig pand, dat aan de rand van de Brink had moeten staan. Iets waaraan mensen konden zien: hier leeft, woont en slaapt Pardoes de Tovernar. Niet zoals bij een huisje in het Kabouterdorp, met een animatronic op een stoeltje, maar vooral een plek waarbij je voelde dat Pardoes er leeft, maar dat hij nét even weg is."
Dit plan werd destijds ook meegenomen in de ontwerptekeningen voor de Pardoespromenade van Chris van Grinsven, die zich als landschapsarchitect bezighield met de infrastructuur van de promenade en de Brink. Knoets schetsen voor het kasteel waren erin verwerkt: de spitsen van de torens waren tussen de bomen te zien.
Het is er destijds niet van gekomen om de ontwerpen ten uitvoer te brengen: rond de eeuwwisseling werden Pardoespromenade en Brink aangelegd zonder dat Pardoes de Tovernar daarbij een vaste plek in het park kreeg. Met de komst van het Rijk der Fantasie wordt Pardoes niet slechts een enkel pand gegund - er verrijst een heus themagebied, met horeca en een attractie. De plannen zijn dus flink gewijzigd, maar de hand van Henny Knoet blijft duidelijk zichtbaar in de architectuur van Symbolica.
Pardoes in de Efteling
Pardoes de Tovernar zag het levenslicht in 1989 als beeldmerk van de Efteling. Het park wilde, net als andere attractieparken, een eigen mascotte. Henny Knoet: "Er kwamen vragen van fabrikanten die afbeeldingen van Efteling-characters wilden. Daar hadden ze bij de Efteling nog nooit van gehoord! Ik kreeg daarom de opdracht een nieuwe huisstijl met mascotte te ontwerpen. Het park bestond op dat moment al uit meer dan alleen de stijl van Anton Pieck. Dat gegeven was de aanleiding voor mij om een figuurtje ontwerpen dat zowel de romantiek als het meer dynamische kon vertegenwoordigen."
De behoudende cultuur die in het park heerste zorgde niet vanaf het begin voor het commercieel uitbaten van Pardoes. Intern waren nog steeds veel tegenstanders van het concept, waaronder creatief directeur Ton van de Ven. Wellicht onderschatten de protestanten de kracht van Pardoes de Tovernar, want al snel ontstond de vraag naar merchandise en kwam de eerste Pardoesknuffel. Henny Knoet zei hierover in 2007 tegenover Eftelist: "Die verkocht fantastisch goed, maar een naam wist de bezoeker niet te noemen. Dat is pas jaren later gekomen, met een spelletje in het tv-programma Staatslot op Locatie. Daarin vroeg een reporter aan bezoekers in het park of ze Pardoes hadden gezien. Daarmee werd Pardoes geheel toevallig bekend bij het publiek. Dat geeft ook aan dat de Efteling er eigenlijk helemaal niet zo mee bezig was. Men was puur gericht op het park. Pas de laatste jaren wordt ontdekt dat er meer is."
Henny Knoet heeft nooit een blad voor de mond genomen als het gaat over de moeite die het kostte om zijn creatie tot wasdom te laten komen. In het verleden liet hij daarover ook regelmatig zijn frustratie blijken. In een interview met het Brabants Dagblad zei hij hierover: "Het is zelfs moeilijk te accepteren dat de ontwikkelingen niet wat sneller gaan. De Efteling is met Pardoes nog niet echt de markt op gegaan. Als Pardoes een creatie van Disney of Warner zou zijn, was hij al lang een wereldwijd fenomeen." Of die vlieger helemaal op gaat valt te betwisten, want naast de beperkte aandacht vanuit de organisatie was er nog een ander probleem dat een commercieel succes altijd in de weg heeft gestaan: Henny Knoet was een begenadigd tekenaar, een sfeerschepper, maar een middelmatig verhalenverteller. Daarentegen zijn zijn tekeningen van de planeet Symbolica bijzonder gedetailleerd en sprookjesachtig. In hetzelfde interview zegt Knoet: "Er is zoveel geweld, dat we er gewend aan zijn geraakt. Zelfs de kinderwereld wordt steeds harder. Met Pardoes wil ik de kinderlijke verwondering weer terugbrengen. Pardoes is magie, mystiek."
Met de bouw van Symbolica krijgt Pardoes dan eindelijk een attractie in het park. Het heeft meer dan twintig jaar geduurd voordat de Efteling zich over alle bezwaren heen kon zetten. Het is nu aan het huidige ontwerpteam om het beste beentje voor te zetten!
Bouwtekeningen meandering uit 2016
Alle artikelen
© Eftelist • De redactie is bereikbaar op redactie@eftelist.nl • Volg Eftelist op Twitter