Thijs:
> Een heel aantal anderen kan ik echter helemaal niet plaatsen. Weet
> iemand misschien wat meer te vertellen over deze termen? En is er
> een reden om opeens termen van Pardoes vast te gaan leggen terwijl
> deze er toch al heel lang bestaan?
Het verhaal van Pardoes is sinds zijn komst eind jaren tachtig in
verschillende publicaties verschenen. Vaak zijn het avonturen die
steeds iets meer prijsgeven van de wereld van Pardoes: Pardoes en de
Boze Bosgriezel (Boek, 1998), Pardoes en het Tinkelende, Twinkelende
Wondergeluid (Boek voor Villa Pardoes, 2001) en Pardoes en de
weggewaaide kleuren (CD, 2002). Daarnaast werd een verhaal geschreven
rondom de Pardoes Promenade en de schatkist. De twee strips die aan
het begin van deze eeuw werden uitgebracht speelden zich maar
zijdelings af in het universum van Pardoes en zijn door hun sterke
connectie met de Efteling als attractiepark buitenbeentjes.
Het is op zijn minst vreemd dat de Efteling zich enerzijds jarenlang
heeft geleend voor een hoop wanproducten over de tovernar en
anderzijds nooit met een sluitend verhaal is gekomen. De registratie
van de namen doet vermoeden dat er eindelijk duidelijkheid gaat komen.
De Efteling schijnt bezig te zijn met een animatiefilm en hopelijk
wordt daarmee voor eens en altijd de wereld van Pardoes vastgelegd
voor het publiek. Bij de Efteling is in elk geval geen twijfel meer
mogelijk over wie nu eigenlijk Gwendolcus is of Pietertje Muis. Henny
Knoet heeft -nadat hij met pensioen is gegaan- een uitgebreid
stijlboek ontwikkeld en daarmee is Elke figuur die ooit is bedacht, is
nu in achtergrond en voorkomen uitgewerkt.
Dat Pardoes tot op heden nog geen doorslaand succes is, heeft volgens
mij verschillende redenen. De belangrijkste reden is waarschijnlijk
het feit dat de Efteling altijd erg terughoudend is geweest met het
figuurtje. Toen in de jaren tachtig de roep om een nieuwe huisstijl
met mascotte groter werd is de directie onder Paul Beck akkoord gegaan
met het voorstel van Knoet. Zo vertelt Henny Knoet tegenover de
redactie van Eftelist: "Er kwamen vragen van fabrikanten die
afbeeldingen van Efteling-characters wilden. Daar hadden ze bij de
Efteling nog nooit van gehoord! In die tijd kreeg Pardoes de officiële
status als beeldmerk."
De cultuur die in het park heerste zorgde echter niet vanaf het begin
voor het commercieel uitbaten van Pardoes. Intern waren ook nog eens
vele tegenstanders van het concept, waaronder de creatief directeur
Ton van de Ven, die zijn handen er waarschijnlijk helemaal vanaf heeft
gehouden en zich gewoon gericht heeft op fysieke zaken in het park.
Ton was in die periode druk bezig met ondermeer de Trollenkoning en
zijn belangrijkste geesteskinderen, de Laven. Misschien heeft hij
zelfs wel gedacht dat het niet zo'n vaart zou lopen met het figuurtje
dat in het begin toch voornamelijk gebruikt werd in het drukwerk, in
combinatie met het logo. Dat parklogo was al vaak veranderd in de
voorafgaande jaren en dit zou misschien ook binnen enkele jaren wel
weer verdwijnen.
Niets bleek minder waar, want plotseling ontstond de vraag naar
merchandise en kwam de eerste Pardoespop. Knoet: "Die verkocht
fantastisch goed, maar een naam wist men niet. Dat is pas jaren later
gekomen, met een spelletje bij Staatslot op Locatie. Daarin vroeg een
reporter aan bezoekers in het park of ze Pardoes hadden gezien.
Daarmee werd Pardoes geheel toevallig bekend bij het publiek. Dat
geeft ook aan dat de Efteling er eigenlijk helemaal niet zo mee bezig
was. Men was puur gericht op het park. Pas de laatste jaren wordt
ontdekt dat er meer is."
De geestelijk vader van de tovernar heeft nooit een blad voor de mond
genomen als het gaat over het in de markt zetten van zijn creatie en
hij laat ook regelmatig zijn frustratie daarover blijken. In een
interview met het Brabants Dagblad vertelt hij daarover: "Het is zelfs
moeilijk te accepteren dat de ontwikkelingen niet wat sneller gaan. De
Efteling is met Pardoes nog niet echt de markt op gegaan. Als Pardoes
een creatie van Disney of Warner zou zijn, was hij al lang een
wereldwijd fenomeen." Die vlieger gaat natuurlijk niet helemaal op,
want naast de beperkte aandacht vanuit de organisatie van de Efteling
is er nog een ander probleem dat een commercieel succes altijd in de
weg heeft gestaan. Henny Knoet is een tekenaar, een sfeerschepper,
maar een middelmatig verhalenverteller. De verhaaltjes rondom Pardoes
blinken niet bepaald uit in fantastische en spannende plots.
Daarentegen zijn de tekeningen die hij maakte van ondermeer de steden
op de planeet Symbolica bijzonder gedetailleerd en sprookjesachtig en
ook de gedachte achter Pardoes past binnen de magische kaders van de
Efteling. Henny Knoet in het Brabants Dagblad: "Er is zoveel geweld,
dat we er gewend aan zijn geraakt. Zelfs de kinderwereld wordt steeds
harder. Met Pardoes wil ik de kinderlijke verwondering weer
terugbrengen. Pardoes is magie, mystiek."
Hoewel het lastig is een eenduidige omschrijving te geven van een
wereld waarover nog zo weinig concreets is gepubliceerd zal ik
proberen e.e.a. voor de Pardoes-leek op een rijtje te zetten. Sommige
figuren hebben met de laatste restyling een aangepaste naam gekregen,
waarschijnlijk om e.e.a. iets minder infantiel te maken. :)
> Symbolica: planeet ver weg, in de schaduw van onze zon en maan. Het
is een zachtglanzende bol, waar vreemde dieren wonen en waar planten
en bloemen groeien, die je nog nooit gezien hebt. Op Symbolica zijn
verschillende steden die zo nu en dan een conflict hebben met elkaar.
> Pardoes de Tovernar: tovernar uit in één van de steden van
Symbolica, Hartenhof. Hij woonde in het paleis van de koning en kreeg
les van Almar, de Grootmagister. Hij leerde veel uit het grote boek
der kennis: Het Boek der Zeven Waarheden. Hij slaagde voor de proeve
van bekwaamheid en werd als beloning aangesteld als bewaker van de
fantasie en naar de Efteling getwinkeld. (vroeger: Pardoes de kleine
tovernar)
> Prinses Pardijn: de dochter van de koning van Hartenhof en het
vriendinnetje van Pardoes. (vroeger: Pardijntje)
> Pardulfus: de hartenkoning, vorst van Hartenhof.
> Pardotje: het kleine neefje van Pardijntje, komt haast niet voor in
de verhalen en lijkt er haast alleen bijgehaald te zijn voor de
baby-merchandische. Opvallend is ook dat die merchandise niet
gerestyled is en als enige nog die jaren negentig-look heeft. Het zou
me niet verbazen als we Pardotje in de film niet terug zullen zien.
> Pardoma: de oma van Pardoes, die voornamelijk
Sprookjesbosbessentaarten bakt. Zowel Pardotje als Pardoma zijn niet
geregistreerd. Ook van Pardoma betwijfel ik of we haar nog in nieuwe
producties terug zullen zien.
> Almar: de grootmagister, de machtigste en meest wijze tovenaar van
Symbolica en leermeester van Pardoes.
> Pieter Muis: een slimme muis, het vriendje van Pardoes. (vroeger:
Pietertje Muis)
> Heer Paddel: een wandelende paddenstoel die voornamelijk lijkt te
fungeren als raadsheer en bard. (vroeger: Paddeltje)
> Gwendolcus: zeer wijze en oude alchemist die werkt aan 'de
wetenschappen' in de kelders van het kasteel. Soms krijgt hij hulp van
Pardoes. Hij is er bijvoorbeeld samen met Pardoes in geslaagd de
richting van atoomstromen in steen zo te veranderen dat zij
zilvermoleculen vormden. Zijn pogingen om atoomstromen in ijzererts zo
te veranderen, dat er goud ontstaat, heeft hij opgegeven. Zelfs de
meest wijze wetenschapper moet eens zijn meerdere in de natuur erkennen...
> Bello Bel: hulpje van Pardoes die zo nu en dan opduikt om hem de weg
te wijzen. (vroeger: Belletje Bel)
> Pantagor: een vervelend en een gemeen mannetje dat altijd probeert
Pardoes, als bewaker van de fantasie, in de weg te zitten. Hij kan
toveren maar doet daar enkel slechte dingen mee.
> Rattar: een rat, de rechterhand van Pantagor. Hij is een dief en een
bedrieger.
> Etmaler: een ingewikkelde machine in de Sterrenkamer van de
Grootmagister. Om tovertwinkels te maken moet de Grootmagister de acht
stenen in acht kleuren uit zijn magische ring in de etmaler zetten.
Dat moet in de goede volgorde, anders werkt het niet.
> Sterrenkamer: de werkkamer van de Grootmagister, maar ook de
werkkamer van Pardoes. Hierover is niet veel duidelijkheid, maar
misschien hebben ze allebei wel een sterrenkamer. :)
Onderstaande figuren zijn voor zover ik weet nog nooit in een
publicatie verschenen, maar zullen -gezien de merkregistratie- wel
figuren zijn waar we in de toekomst meer van zullen horen.
> Aliciana: oude fee, die Pardoes onderwees toen hij nog een klein
Pardoesje was.
> Polle: een guitig jochie aan het hof. Hij draagt aan zijn centuur
een grote soeplepel.
Over de Zandmannetjes en Savonin kan ik helaas niets vertellen.
Misschien weet iemand anders meer? Volgend jaar wordt vast een hoop
duidelijk als die film er komt. Ik ben benieuwd!