OT: Tentoonstelling "Tevreden tijd - Anton Pieck in De Hallen" 21 juni t/m 31 augustus 2008
Goedemiddag allemaal,
In de Wonderwaardigheden van dit voorjaar werd de tentoonstelling al
aangekondigd: van 21 juni t/m 31 augustus 2008 is in museum De Hallen in
Haarlem een tentoonstelling te zien waarin het werk van Anton Pieck centraal
staat. Als Eftelingliefhebber mag je het volgens de Efteling natuurlijk niet
missen! Bij een bezoek aan de tentoonstelling en op vertoon van je
Eftelingabonnement krijg je overigens "een bijzondere Anton Pieck poster
cadeau" (die de meeste liefhebbers waarschijnlijk al in huis hebben;-)).
Ik werd weer even aan de tentoonstelling herinnerd door een berichtje uit de
nieuwsbrief voor Museumkaarthouders. Hieronder staat een artikel over de
tentoonstelling dat op de website van het museum te lezen is.
TEVREDEN TIJD
Anton Pieck in De Hallen
21.06.2008 t/m 31.08.2008
Een tentoonstelling in 'De Hallen Haarlem Zomerserie'
Ik heb de wereld altijd door een mooi gekleurd glas getekend', aldus Anton
Pieck (1895-1987) in een interview enkele jaren voor zijn overlijden.
Ongetwijfeld daardoor bereikten de tienduizenden voorstellingen die hij
tekende en schilderde een massaal publiek. Al het werk van Pieck is
doordrenkt van een romantisch verlangen. Dat geldt voor zijn illustraties
voor sprookjesboeken en voor zijn tekeningen van oud-Amsterdam, maar
evenzeer voor de reisschetsen die hij in vele landen maakte. Een hoogtepunt
in zijn oeuvre vormen de fantasierijke ontwerpen voor het sprookjesbos van
de Efteling.
In de reeks "De Hallen Zomerserie" biedt deze omvangrijke tentoonstelling
voor het eerst sinds lange tijd de gelegenheid tal van originele werken van
deze 'grootmeester van het detail' te bekijken: olieverfschilderijen, etsen
en houtsnedes, boekillustraties, en vele schetsen en ontwerptekeningen. De
expositie wil duidelijk maken waar de blijvende waarde van de veelzijdige
kunstenaar Pieck in schuilt.
Op de tentoonstelling in De Hallen Haarlem staat de romanticus in Pieck
centraal. Zijn liefde voor de sprookjeswereld wordt gedemonstreerd in een
presentatie over de wordingsgeschiedenis van Piecks' sprookjesbos in park De
Efteling, waarvoor hij in de periode 1951-1974 ruim 1500 ontwerptekeningen
maakte. Ook worden originele illustraties getoond voor sprookjesboeken als
'De verhalen van 1001 nacht' en de sprookjes van Grimm. De originele
tekeningen en aquarellen zijn gewoonlijk van groter formaat en nog fraaier
dan de reproducties in de boeken.
Zijn romantische inslag deed Pieck ook reizen naar tal van landen, mede om
daar inspiratie op te doen voor zijn illustratieve werk. Zo reisde hij naar
Marokko om ter voorbereiding van zijn illustraties bij de verhalen uit '1001
Nacht'. Veel tekeningen en schetsen ontstonden in Engeland, het land van
Piecks favoriete auteur Charles Dickens (wiens 'A Christmas Carol' hij zou
illustreren). Maar ook in Italië, Zwitserland en elders wist Pieck vele
schilderachtige plekjes vast te leggen. De natuur, aanbeden door de
kunstenaars van de 19de-eeuwse romantiek, was ook voor Pieck een boeiend
onderwerp. Met name in zijn grafiek gaf hij daar uiting aan, met
voorstellingen van uiteenlopende planten en dieren, en landschapstaferelen
die aan werken uit de Gouden Eeuw doen denken.
Piecks hang naar het verleden komt onder meer tot uitdrukking in zijn
serieuze illustraties bij een prachtuitgave van romantische liederen van
Schubert (1935). Ook Vondels 'Gijsbreght van Aemstel' werd, in 1937, door
Pieck voorzien van platen. Deze tonen zijn belangstelling voor de
geschiedenis van Amsterdam, een belangstelling die later nadrukkelijk tot
uiting kwam in de vele tekeningen en aquarellen die Pieck aan de sfeervolle
oude binnenstad zou wijden. Ook het oude stadsschoon van vele andere
Hollandse steden werd door Pieck, op romantiserende wijze, vastgelegd.
De humor en gemoedelijkheid tenslotte waarmee Pieck het alledaagse leven van
mensen uit alle sociale geledingen wist uit te beelden, herinnert aan de
schilderijen van oude meesters als de 16de-eeuwer Pieter Brueghel en de
romanticus/biedermeier-kunstenaar Carl Spitzweg. Pieck vond zijn voorbeelden
duidelijk ook in de zogenaamde 'hogere' kunst: Hendrik Avercamp en de
Japanner Hokusai waren evenzeer belangrijke inspiratiebronnen.
Door tal van voorbeelden te tonen uit deze verschillende categorieën die in
Piecks oeuvre te onderscheiden zijn, wil de expositie duidelijk maken waar
Piecks blijvende waarde in schuilt. Pieck opende de ogen van velen voor de
waarde van het verleden. De voortdurende aantasting van sfeervol stadsschoon
was Pieck een doorn in het oog, en hij probeerde dat wat er nog was op zijn
manier te vereeuwigen. Verder bood hij met zijn voorstellingen een veilige,
gezellige wereld van geborgenheid, in een modern tijdperk waarin Pieck, en
velen met hem, zich nog maar amper thuisvoelden. Zeker ook in de periode in
en rond de Tweede Wereldoorlog boden Piecks 'prenten' troost en afleiding.
De romantische wereld van Pieck is niet gedateerd, maar sluit aan op een
behoefte die van alle tijden is. Het nog steeds ongeëvenaarde succes van het
sprookjesbos in de Efteling vormt wel het duidelijkste bewijs dat hij niet
meer weg te denken is uit de Nederlandse culturele canon. Dit sluit aan bij
een belangrijke tendens in de hedendaagse internationale kunst waarin
nostalgie, sprookjesthema's en neo-romantiek een grote rol spelen: kunst die
een warm toevluchtsoord wil bieden aan de bewoners van onze hectische
moderne wereld.
Anton Pieck (Den Helder 1895-Overveen 1987) was opgeleid tot tekenleraar, en
volgde avondlessen aan de kunstacademie in Den Haag. Hij gaf veertig jaar
lang tekenlessen aan het Kennemer Lyceum in Overveen, maar schiep daarnaast
een reusachtig oeuvre van boekillustraties, olieverfschilderijen, tekeningen
en aquarellen, houtsnedes, kalenderplaten, ontwerpen voor de Efteling,
architectuurontwerpen, en meer. Pieck genoot tijdens zijn leven een immense
populariteit. Een groot deel van zijn oeuvre ontstond ook duidelijk vanuit
de wens om een zo groot mogelijk publiek van aansprekende en betaalbare
kunst te voorzien.
Ambachtelijke perfectie, liefde voor het detail, verantwoording van
historische juistheid van zijn voorstellingen: Anton Pieck werkte zeer
toegewijd en gedreven. De invloed die hij met zijn voorstellingen had op
diverse 20ste-eeuwse generaties is enorm geweest. Pieck is dan ook niet meer
weg te denken uit de canon van de Nederlandse cultuur. Het overgrote deel
van zijn werk is echter buiten het gezichtsveld van het publiek geraakt. Zo
zijn er van de ruim 350 boeken die hij illustreerde, nog maar een paar in de
handel. Het vrije werk - olieverfschilderijen, reistekeningen,
modelstudies - is geheel verspreid geraakt en grotendeels in particuliere
handen gekomen. Slechts enkele musea bezitten wat werk van Pieck, waaronder
het Frans Hals Museum. Alleen het Anton Pieck Museum in Hattem (Overijssel)
en de Efteling geven nog een wat ruimere - zij het ook fragmentarische -
indruk van Piecks oeuvre. Wel drukt uitgeverij Comello BV nog steeds Anton
Pieck-kalenders, en sinds kort ook weer enkele kerst/nieuwjaarskaarten.
De tentoonstelling wordt georganiseerd in samenwerking met de Efteling, het
Anton Pieck Museum in Hattem, en tal van andere bruikleengevers.
Bij de tentoonstelling verschijnt een ruim geïllustreerde
tentoonstellingscatalogus.
Voor informatie: Louis Pirenne, tel. 023 511 5790, lpirenne@haarlem.nl