Aan de vooravond van alweer een nieuw Winter Eftelingseizoen én de opening
van het bungalowpark dat de Efteling al twintig jaar achtereen voor
Sinterklaas vroeg en dit jaar eindelijk in de schoen kreeg, even een heel
ander, maar niet minder belangrijk onderwerp: de toekomst van de Pagode.
Sinds afgelopen zomer blijft het luchtruim van Kaatsheuvel verstoken van de
vliegende tempel, en het ziet ernaar uit dat we het in december en januari
zonder UFOeske stralenkrans in het zwerk boven de Efteling zullen moeten
doen. En daarna? Of het werkelijk zo is zullen we voorlopig niet weten,
maar ik héb horen fluisteren dat men zich bij de Efteling afvraagt of de
kosten die gepaard gaan met de stroeve reparatie van de Pagode de moeite
wel waard zijn, tevens gezien het feit dat het mechanisme van de Pagode ook
in 2003 al stevige problemen opleverde. Men zou alvast rekening houden met
de mogelijkheid dat de attractie té duur wordt om mee door te ploeteren,
waarmee de Pagode eenzelfde droevig lot beschoren zou zijn als eerder dit
jaar de Pegasus.
Wellicht valt het mee en denken de meneren directeuren 'Welnee!' bij het
lezen van deze e-mail, maar waar rook is is niet zelden ook een vuurtje, en
ik wil voor de zekerheid alvast een lans breken voor het behoud van de
Pagode, óók als dat een beetje meer kost dan de Efteling er op dit moment
aan uit zou willen geven.
Hoe lang gaat zo'n Flying Island eigenlijk mee? Met maar een krappe handvol
gelijksoortige exemplaren op de hele wereld is het wat lastig vergelijken,
maar we moeten niet vergeten dat de Pagode toch alweer ruim tweeëntwintig
jaar op haar zwoegende arm balanceert. Omdat de onderhoudskosten voor zo'n
attractie met de loop der jaren eerder toe- dan afnemen is het niet meer
dan terecht dat de Efteling steeds een afweging probeert te maken tussen
wat de Pagode het park kost en wat de Pagode het park oplevert.
Mijns inziens moet er over dat laatste niet te licht worden gedacht: er
zijn talloze argumenten die vóór het behoud van de attractie spreken. De
Pagode is al twee decennia beeldbepalend voor de Eftelingse horizon: haar
silhouet zit voor de bezoeker net zo rotsvast in de skyline als Langnek of
het Huis van de Vijf Zintuigen, en we kunnen de attractie gewoonweg níet
afnemen van al die honderdduizenden kinderen per jaar die vanaf de
achterbank "EFTELING!" krijsen als ze door het autoraampje de Pagode boven
het bos zien uittorenen.
En omdat Eftelist Eftelist niet zou zijn zonder die dekselse stijlkenmerken
erbij te slepen: als de Pagode zou verdwijnen dan verliezen we daarmee ook
een belangrijk wapenfeit. De Pagode is een attractie die perfect aantoont
dat de juiste ornamentele vormen, kleurcombinaties en lijnvoering een
bouwwerk tot iets uiterst Eftelings kunnen maken, zonder dat er ook maar
een half doorpiepend baksteentje of scheef kozijntje aan te pas komt.
Maar los van de iconische hoedanigheid van de attractie en het glorieuze
ontwerp van Ton van de Ven maakt de Pagode vooral gewoon een waardevol
onderdeel uit van het Eftelingse attractiespectrum. Als de Pagode verdwijnt
levert het park flink in op de diversiteit van het aanbod. De Pagode
vervangen door een ander soort uitkijktoren lijkt me uitgesloten: niet
alleen zijn al die gyro tower-varianten spuuglelijk, ook denk ik niet dat
de Efteling de gemeente ooit zover krijgt een stempel van goedkeuring te
drukken op een attractie die permanent als zwerende vinger boven
de boomgrens uitprikt.
Zou simpelweg een nieuw exemplaar een oplossing kunnen zijn? In 1987 kostte
de Pagode zo'n 3,6 miljoen euro en hoewel inflatie vast niet aan Intamin
voorbij is gegaan hoeft de Efteling daartegenover geen nieuwe betonnen bak
in de grond aan te leggen. De vormgeving kan gewoon worden geknipt en
geplakt, waarbij het 's Eftelings huidige ontwerpers ten strengste verboden
zou moeten worden om zich er ook maar een béétje mee te bemoeien. Ook de
omgeving, met beplanting, horeca en terras hoeft natuurlijk niet opnieuw
geknutseld te worden en het contragewicht kan na een poetsbeurt vast worden
hergebruikt. Een paar miljoen uitgeven aan een verse versie van een
bestaande attractie is in dit AllesNieuw!-tijdsgewricht vast niet iets waar
de Efteling heel veel zin in heeft, maar veel meer dan, laten we zeggen,
twee nieuwe sprookjes in het Sprookjesbos hoeft het niet te kosten. En het
Sprookjesbos kan na de toevoeging van de Sprookjesboom mákkelijk een paar
jaar zonder uitbreidingen. Graag zelfs.
Om met een Eftelingpublicatie uit de jaren tachtig te eindigen:
"In Pagoda balanceren de luchtreizigers op een grote schotel als een
dienblad robuuste wijn, gedragen door een gracieuse ober, boven de bossen
van het park!"
Laten we daar voorlopig alstjeblieft nog geen afscheid van hoeven nemen.