Wél Shrek, geen Pipo - Bart de Boer in dagblad Trouw
Lieve leden,
Het aftellen is begonnen! Op Bol.com is inmiddels een inkijkexemplaar van
het Raveleijnboek te vinden, op teevee is de kleine, koddige Joost per ongeluk
al voor eventjes in de toverstad beland ("Ik was heel erg gegroeid en er was
een raaf, maar het was geen raaf, het was een paard, en toen, en toen.."),
en alle vandaag met een uitnodiging verblijde abonnementhouders stappen
over krap twee weken eveneens onder diezelfde Magische Stadspoort door. Het
wachten op Raveleijn ving aan met de bekendmaking van de plannen in de
winter van 2008, en nu zitten we verdorie toch echt al bijna op de tribune!
In de aanloop naar de première, die toch een beetje voelt als het
startschot van een zomerseizoen dat eigenlijk niet meer zou horen te
bestaan, duikt Raveleijn steeds vaker op in de media. De komst van een
nieuwe, en vooral multimediale Eftelingattractie was voor dagblad Trouw een
reden om Bart de Boer eens even aan de tand te voelen. In de cultuursectie
van de krant verscheen afgelopen weekend een halvelings interessant
artikel: http://efteli.st/5zr
Voor de geroutineerde Eftelingliefhebber is het interview goeddeels
gesneden koek. De met "Walt Disney begon ooit met een muis" gejustificeerde
honger naar méér mediaproducties hebben we eerder gehoord, en diezelfde
gretigheid zagen we bijvoorbeeld al in 2005 verwoord door Olaf Vugts, die
zich na de allereerste Sprookjes!-dvd liet ontvallen: "Als ik zie hoe dat
aanslaat, dan denk ik: kip met de gouden eieren!"
Die kip bleek zich niet al teveel te haasten: de gouden eieren laten
inmiddels al heel wat langer op zich wachten dan wat Peter Reijnders als
pedagogisch verantwoord zou beschouwen. Toegegeven: de Raveleijnserie
is leuk om te zien en beslist weer een stapje hoger op de ladder, maar jezus,
wat is het onderhand een lange weg aan het worden! Want laten we eerlijk
zijn: is het verschil tussen Sprookjes! en de Raveleijnserie nu werkelijk zo
groot? Natuurlijk is Raveleijn wat minder amateuristisch dan wat de Efteling
in 2005 op de buis schopte, maar écht professioneel is het allemaal
bij lange na nog niet en mediaproducties vormen qua omzet nog steeds
slechts een piepkleine pijler binnen het aanbod van de Efteling.
Ik had persoonlijk verwacht en gehoopt dat Efteling Media zich in een wat
rapper tempo zou ontwikkelen, maar alles blijft alsmaar knulligheid
uitstralen. Hoe kun je als productiebedrijf nog in de spreekwoordelijke
spiegel kijken na een doodsaaie serie als Marjolein en het Geheim van het
Slaapzand, hoe kun je vierkant achter de lege niksigheid van De Schatkamer
staan? In het artikel in Trouw mag dan geschreven staan hoe ongeduldige
schoolkinderen voor de deur van de Waterorgelfoyer staan te trappelen om
naar binnen te mogen - van de spelshow zelf straalt nog geen sikkepitje
oprecht enthousiasme af. Er ontstond omtrent dit programma bij
mij al gauw een ongezonde fascinatie en ik denk dat ik zo'n driekwart van
alle afleveringen heb gezien, dus ik weet waar ik het over heb. :)
Uitzending na uitzending zag ik verveelde tienjarigen in neonkleurige
regenpakken door een grauwe Efteling hollen, in een zichtbaar gefingeerde
speurtocht naar een plastic edelsteen. De vage en allesbehalve spannende
spelonderdelen in de studio en de buitensporig blije presentatoren maken
het er ook niet echt beter op; alles bij elkaar is De Schatkamer toch vooral
iets geworden waar je als schoolkind vlug voorbij zapt.
Maar enfin, karige kijkcijfers en zwabberende kwaliteit ten spijt: van Efteling
Media komen we hoe dan ook niet meer af. We zijn, denk ik, inmiddels
allemaal wel een beetje gewend aan het idee dat de reikwijdte van Eftelingse
mediaproducties en het belang ervan binnen de Wereld vol Wonderen alleen
nog maar zal toenemen. In Trouw zegt Bart de Boer: "Als de ontwikkelingen
zo doorzetten, gaan we een grotere studio bouwen. En stel je voor dat
bezoekers de opnames kunnen bijwonen, als een attractie."
Ah! Daar is -ie weer: de studioattractie. De eerste plannen hiervoor
dateren, voor zover mij bekend is, al uit 2008. In die tijd speelde de
Efteling met het idee om een televisiestudio te laten verrijzen in de
directe omgeving van Station de Oost, al zijn deze voornemens destijds niet
veel verder gekomen dan de vergaderkamer. Blijkbaar wordt de studio nog
steeds beschouwd als interessante optie. Nog voordat we op de hoogte waren
van de tijdelijke studio die voor De Schatkamer werd gebouwd schreef Jaap
hier op Eftelist:
> Er zijn voorzichtige plannen om de Waterorgel Foyer een nieuwe functie
> te geven. Zo is er gesproken over een 'Efteling Media Studio', een
> ruimte waar bezoekers kennis kunnen maken met de personages uit de
> televisieproducties en natuurlijk met de (gefingeerde) ontwikkeling
> ervan. Ik weet niet wat de status van dit plan is, maar mocht het ooit
> een serieuze optie worden dan kan ik de Efteling als wereldvermaard
> themapark met sterke hang naar nostalgie toch echt niet meer serieus
> nemen. Zo'n studio bouw je in een tweede park, ergens in Uitrijk of
> liefst helemaal niet! De Waterorgel Foyer is hiervoor echt niet
> geschikt.
De Boer spreekt over een 'grotere studio', en ja: met de Schatkamer was het
in de foyer al flink proppen. Mocht het inderdaad van een studio komen dan
zal daarvoor ongetwijfeld een andere locatie worden gekozen, dus met een
beetje geluk krijgen we het Waterorgel uiteindelijk weer terug. Dat neemt
niet weg dat ik, net als Jaap, niet bepaald sta te springen om een
televisiestudio annex attractie binnen de grenzen van het park. Nog
afgezien van het feit dat ik me weinig kan voorstellen bij de manier waarop
zo'n concept daadwerkelijk leuk voor bezoekers kan worden, voelt zo'n
studio als een stevige invasie van Efteling Media binnen een park dat daar
eigenlijk vooral voor behoed zou moeten worden. Nog afgezien van de
principiele bezwaren die zo'n hypercommerciele keuze oproept is het ook nog
eens zo dat Efteling Media tot nu toe weinig heeft uitgepoept dat
esthetisch gezien bij de Efteling hoort. Ik noem Grobbebollenlol op het
Reizenrijkplein. Of een Marskramer vol CGI-Sprookjesboomprintjes. Dat pást
niet. Ter vergelijking: Efteling Media bungelt helemaal onderaan de branche
waarin een bedrijf als Pixar weliswaar op de troon zit, maar ook
Disneyparken wereldwijd werden de afgelopen jaren grondig verpest door een
stortvloed aan Nemo- Cars- en Incrediblesrotzooi. Dat zijn dan weliswaar
ronduit geniale mediaproducties: in een sfeervol, oorspronkelijk themapark
hebben ze niets te zoeken. Terwijl Disney zich na luidkeelse protesten
inmiddels langzaam schijnt te realiseren dat Main Street niet opknapt
van een Toy Story-raamsticker lijkt het erop dat de Efteling diezelfde weg
nog steeds wil gaan bewandelen. Jammer!
Ik hoop van harte dat men zich tijdig zal realiseren dat je niet zomaar
alles in de Efteling kunt proppen zonder uiteindelijk helemaal geen
Efteling meer over te houden. Er is niets mis met een hang naar
diversificatie, niets mis met de wens om overal te willen zijn - in
Kaatsheuvel, op televisie, in de bioscoop en op de broodtrommeltjes en op
de pyjamaatjes. Laat de Efteling gerust groeien in alle denkbare
richtingen, maar laat dan in godsnaam wél een keer het idee los dat alles
moet blijven passen binnen die vijfenzestig hectare tussen de hekken van
het attractiepark. Als je er dan zo nodig een beleid op wilt nahouden
waarin (ik citeer De Boer) nota bene zelfs Shrek zou passen wanneer daar
niet zo'n onhandige Warner Bros-stempel op had gezeten, zorg er dan ook
voor dat je een plek creëert waar zoiets tot z'n recht kan komen, zodat
daarnaast de oorsprong van de Efteling, het attractiepark, zuiver en
authentiek kan blijven.
Tot zover!
-x-
Ilona
(Die hoopt dat Bart de Boer haar binnenkort eens zou willen uitleggen wat
dan dat subtiele verschil tussen Shrek en Pipo is. Heel benieuwd! :))