We leven alweer in maart 2012, nog een kleine twee en een halve maand
verwijderd van de opening van de jubileum attractie Aquanura. Wie afgelopen
maanden de fotorapportages, persberichten en bouwverslagen heeft gevolgd
op de verschillende fora, via mailinglists en de Efteling-website is
bedolven onder de info, maar wat weten we nu eigenlijk precies?
Tijd voor het opmaken van een (voorzichtige) balans. Wat is al bekend over
de fonteinenshow zelf?
O) Er worden meer dan 200 fonteinen geplaatst
O) In totaal zijn er straks 9 verschillende type fonteinen te zien, waarvan
er 4 uniek / nieuw zijn voor WET
O) In de slingergoot bevinden zich 84 Oarsman jets
O) In het centrale bassin bevinden zich in ieder geval 63 Lily jets, en
(afgaande op de concept art) tenminste 4 mini shooters, 2 super shooters en
10 Oarman Fan jets
O) 20 fonteinen (waarschijnlijk Oarman jets) simuleren tezamen de
kikkerfontein uit het sprookjesbos – de leapfrog stralen vanuit de kikkers
naar de ronde waterkroon in het centrale bassin
Een optelsommetje leert ons dat we van het totaal van 200 inmiddels 183
fonteinen kunnen plaatsen.
Verder is door de Efteling al de Mini Shooter, de Super Shooter en de Lily
Jet bekend gemaakt, is de Oarsman Jet de standaard voor de grote
fonteinprojecten zoals the Dubai Fountain en the Fountains of Bellagio en
is in de concept art en de teaser duidelijk de Oarsman Fan Jet te zien (zie
ook de fonteinen van Fanfare at San Pedro Gateway). Vijf van de negen type
fonteinen zijn hiermee opgehelderd.
Close-up: jets, shooters & nozzles
~~~~
Voor ik verder ga, is het goed om nog even stil te staan bij de achtergrond
van sommige fonteinen. Zeker als je probeert hier wat meer over te weten te
komen word je al snel met vaktermen om de oren geslagen. Verder vergt het
soms ook wat uitzoekwerk om van de uitgebreide specialistische patenten en
informatie uit technische artikelen een helder verhaal te destilleren in
gewone-mensen-taal. Zelf heb ik ook geen technische achtergrond, dus als
iemand naar aanleiding van mijn verhaal aanvullingen of andere inzichten
heeft: laat van je horen.
Om als eerste een misverstand meteen de wereld uit te werken: in het
Aquanurabassin komen niet louter shooters te staan (zoals sommige
artikelen en videoverslagen uit de pers beweren). De negen type fonteinen
van Aquanura verschillen voornamelijk in spuittechniek (jets v.s. shooters)
en in opzetstukken / sproeikoppen (nozzles).
Jets zijn fonteinen die continue een waterstraal kunnen produceren - water
dat rechtstreeks afkomstig kan zijn uit het waterbassin of via leidingen
naar de fontein wordt gepompt. Shooters maken gebruik van een andere
techniek, namelijk van een watertank, die onder druk wordt gezet. In
eenvoudige stappen:
1) een ventiel op de (onder water geplaatste) tank van de shooter wordt
opengezet,
2) de tank loopt vol en het ventiel wordt gesloten,
3) lucht wordt via een leiding naar een aparte compartiment (reciever)
geleid waar de luchtdruk verder wordt opgebouwd,
4) de shooter wordt geactiveerd door het drukventiel van de reciever open
te zetten: de inhoud van de watertank wordt in 1 keer door het spuitstuk
van de fontein letterlijk de lucht in geknald.
Shooters zorgen voornamelijk voor de wow-ervaring, maar kunnen niet
continu en snel achter elkaar worden ingezet, omdat het tijd kost om de
tank van de fontein opnieuw te vullen en de persluchtontvanger van de tank
onder druk te zetten. Dit geldt zeker voor de Super Shooters die elk een
eigen watertank hebben met een inhoud van zo’n 190 liter (dik een badkuip
vol).
De dynamiek en de dansende bewegingen van het waterballet zit dan ook in de
jets. WET heeft een eigen variant ontwikkeld en geperfectioneerd: de
Oarsman Jet (WET patent: decorative illuminated water display). Dit is een
computer- en robotgestuurde fontein die op een platformpje (een zgn.
gimble) is geplaatst dat alle kanten op kan bewegen (over de x- en y-as).
Aan hetzelfde platform zijn ook meerdere lampen gemonteerd zodat de
(onderwater)verlichting ook altijd de waterstraal netjes volgt.
De fonteinen van Aquanura
~~~~
Terug naar de specifieke fonteinen van Aquanura. De Efteling heeft zelf de
Mini Shooter en de Super Shooter aangekondigd. Technische gegevens over de
shooters (afkomstig van verschillende websites en technische vakbladen)
zijn helaas niet allemaal even consistent, maar als ik de meest gangbare
specificaties op een rij zet komt de Super Shooter op een watertank van 190
liter en een maximumhoogte tussen de 65 en de 75 meter. De Mini shooter
heeft een reservoir van 19 liter en bereikt een hoogte van maximaal 30 tot
35 meter.
Onduidelijk dus wat de Efteling (in het bouwverslag op http://www.efteling.com/aquanura) bedoelt met de fontein die "tot maar liefst 45
meter hoogte reikt". WET levert voor Aquanura ook windsensoren, iets wat
bij grotere fonteinen wel vaker gebruikt wordt om bij slechter weer met
name de grotere shooters wat te begrenzen (hoogte van het water) om op deze
manier ervoor te zorgen dat het water minder op het publiek verwaait /
verstuift. Misschien dat er dus over een gegarandeerde hoogte van 45 meter
i.p.v. een maximale hoogte van zo’n 70 meter wordt gesproken. Een echt
andere verklaring heb ik niet, want waarom anders een Super Shooter in het
fonteinenbassin zetten als je niet de maximale hoogte wilt gebruiken?
Op de concept art die tot nu toe is vrijgegeven zijn in ieder geval twee
Super Shooters te zien en vier Mini Shooters. Er zijn echter op bouwfoto’s
al ergens vier grote tanks gesignaleerd, dus wie weet komen er nog wel meer
Super Shooters bij. Verder is het ook niet geheel onwaarschijnlijk dat er
ook nog meerdere Mini Shooters parallel aan de slingergoot terug gaan komen.
De slingergoot van Aquanura lijkt erg veel op de grote boog van de Bellagio
fonteinen; het is dan ook aannemelijk dat de slingergoot eveneens Oarsman
Jets bevatten. In de teaser en op de concept art zijn weliswaar kaarsrechte
verticale waterstralen te zien, maar de Oarsman geeft het fonteinenballet
veel meer mogelijkheden om een gevarieerde show neer te zetten, met nog
steeds een aardige verticale waterstraal van zo’n maximaal 23 tot 25 meter
hoog.
Verder zijn er op de toppen van de bogen in de slingergoot ook een tiental
Oarsman Fan Jets te zien. Dit zijn wat grotere broertjes van de normale
Oarsman Jets, met een spuitmond die groter is, maar wel wat dichtgeknepen.
Hierdoor worden brede waaiers van water tevoorschijn getoverd.
Verder zijn er - symmetrisch verdeeld over het gehele bassin – 63 fonteinen
te zien. Aanvankelijk dacht ik dat dit ook een bestaand type WET-fontein
was, maar na de 68 showcase projecten op de WET-website geraadpleegd te
hebben moet ik voorzichtig concluderen dat deze vernevelende dunfilm
sproeier fontein niet eerder door WET gebruikt is, terwijl deze watervorm
(oneerbiedig gezegd) zelfs al op de eerste-de-beste tuinslang zit of wel
ergens in het eenvoudige fonteinassortiment van het tuincentrum-om-de-hoek
te vinden is.
Persoonlijk denk ik dus dat dit 1 van de 4 nieuwe fonteintypes is, om
precies te zijn de door de Efteling recentelijk genoemde leliefontein
(Lily Jet). Als eerste om dat dit fontein type door andere leveranciers ook
soms als naam Lelie heeft gekregen en als tweede omdat deze fontein zo
prominent op de concept art en in de teaser naar voren komt dat dit
'nieuwtje' best weggegeven kon worden. Het is het spuitstuk (nozzle) dat
overigens deze fontein uniek maakt, en deze is ook al door de Efteling
vrijgegeven op de website in het Aquanura-bouwverslag (activiteit 10, de
foto met de kurkentrekker spuitmond). Deze zogenaamde hollow cone
waterstraal kent zijn oorsprong als sprinkler (bij brandpreventie) en
vernevelaar (in kassen). Draai het spuitstuk 180 graden om en de sprinkler
wordt een fontein. Zet verder rondom elke Lily Jet vier lampen en je hebt
een kleurenfeest – kat in het bakkie.
De oplettende lezer merkt op dat er dus nog 1 type fontein in Aquanura
verstopt moet zitten die al eerder door WET gebruikt is in vorige projecten.
Er is al eens geopperd dat dit de WET gepatenteerde laminar flow of
laminars zouden kunnen zijn: waterstralen die zo kristalhelder en
onverstoorbaar zijn dat het net stilstaande glazen stralen lijken. Dit
lijkt me echter niet logisch voor Aquanura: laminars werken alleen goed bij
kleinere fonteinen, komen eigenlijk alleen maar als statische waterbogen
voor en zijn het meest geschikt voor fonteinen die beschut of binnen staan
(in verband met verwaaien). Laminars zijn meer de rustige en subtiele
variant in het fonteinenpalet, minder geschikt voor het ruigere watergeweld
van Aquanura.
Verder lijkt het wel of in de teaser uit de mond van de kikkers
waterstralen komen die uit water bolletjes bestaan (i.p.v. een consistente
stroom). WET heeft ook de zogenaamde Pop Jet ontwikkeld, die droplets
oftewel kleine bolletjes uit het spuitstuk blaast, maar ook dit lijkt
onwaarschijnlijk. De bolletjes water uit de teaser zijn waarschijnlijk
eerder afkomstig van een rendering van de particle flow van het VirtualWET
softwareprogramma, waarmee bijvoorbeeld ook de show gechoreografeerd wordt.
Verder is een andere jet voor de straal uit de kikker ook niet consistent
voor het verder springen van de waterstralen naar de centrale kroon (die
vrijwel zeker uit Oarsman Jets bestaat).
Wat dan als vijfde bekende fontein van WET die we gaan terugzien in
Kaatsheuvel? Ik zet mijn geld op foggers, oftewel Mist Jets (vernevelaars),
die eveneens in de grotere WET-fonteinen ruimschoots (in verschillende
vormen) aanwezig zijn. Zeker in combinatie met de subtielere verstuiving
van de Lily Jets, de 800 onderwater lichten en 29 movingheads kan dit een
mystieke, feeërieke sfeer opleveren.
Overzicht Aquanura
~~~~
Tot slot nog een korte blik op Aquanura als geheel. Er zijn verschillende
luchtfoto’s beschikbaar van het project. Een van de meest recente foto’s,
door rides.nl:
Als eerste is duidelijk te zien dat de fonteinen mooi in symmetrische
vormen gepositioneerd staan in de verschillende bassins. Niet alles is 100%
symmetrisch, zo is de configuratie van kikkerfontein iets naar het oosten
opgeschoven, wat ook het ontbreken van de ronde kikkerbassins aan de
westzijde van de Vonderplas verklaart. Verder lijkt het erop dat de
shooters ook niet in de kikkerfontein maar achter de slingergoot te staan.
Als we dan het hoogtebereik meenemen van de verschillende fonteinen lijkt
het erop dat – ondanks dat het spektakel van alle kanten goed te bekijken
is – er toch een voorkant aan de watershow zit.
De beste plek om Aquanura te bekijken lijkt dan ook het terras te zijn aan
de oostzijde bij Pandadroom. Verder is het niet een nieuwe viewing area,
maar een bestaande plek die een unieke kijk geeft op het waterballet: de
oostelijke uitloper van het bordes van Theater de Efteling. Het is de
verhoogde ligging waardoor je een mooi overzicht hebt over de gehele plas.
Als afsluiter van deze mail is het nog meldingswaardig dat de nieuwe oevers
van de Vonderplas mooi de contouren van Aquanura gaan volgen. De kikkers
staan goed zichtbaar aan de kant, waardoor het ook lijkt alsof er maximaal
van de plas gebruik wordt gemaakt. Nog niet duidelijk is wat er precies met
de zuid-oost hoek van de vijver gaat gebeuren (nu de zanderige op- en afrit
van de bouwplaats). Oorspronkelijk, zoals nu ook nog op het overzicht te
zien is, zat hier een uithoek van de plas, die straks wel eens deels zou
kunnen verdwijnen, om er o.a. voor te zorgen dat de laatste nog te plaatsen
moving heads hier ook dichter op de attractie komen te staan.