Gisteren ben ik met een heel klein clubje Eftelisters naar Tilburg
getrokken voor de première van de allereerste bioscoopfilm van de Efteling.
De animo voor de film bleek niet heel groot: De reacties op de actie van
Eftelist waren zo goed als nul en ook andere fancommunity's waren met een
klein gezelschap. De zaal zat ook bepaald niet vol, hoewel de film wel in
drie zalen tegelijk werd vertoond en ik het natuurlijk maar van één zaal
weet.
Kinderen waren verkleed als prinses of draak, de ruimte bij de
bioscoopzalen was versierd met slingers en ballonnen en de entertainers met
de handpoppen liepen er rond. Evenals een delegatie uit het park, waaronder
ook Olaf Vugts.
We mochten plaats nemen op de clubseats achterin de zaal. De entertainers
met handpoppen deden nog een poging om de aanwezige kinderen het
Sprookjesboom-lied te laten zingen. Daar slaagden ze wonderlijk genoeg in,
terwijl er geen microfoon open stond of begeleidende muziek was. De film
begon met een animatie van het Efteling-logo, waarna het al snel stil werd
in de zaal.Na de film kregen alle bioscoopbezoekers nog een tas mee met
allerlei Sprookjesboom-spulletjes, waaronder badschuim, thee en een dvd van
de musical.
===De film===
De film is gericht op een jonge doelgroep en zoals het Eindhovens Dagblad
ook aanhaalt is dát alleen al het toejuichen waard. Er zijn maar weinig
films die zich zo specifiek op de jongsten onder ons richten en ook de
bioscoop weten te halen. Het bespreken van de film zou je dus ook door de
ogen van het kind moeten doen, maar dat ben ik niet van plan. Ik zeg dus al
bij voorbaat dat sommige problemen die ik noem als gezeur over kunnen
komen. Sprookjesboom leent zich er niet voor om scène voor scène
geanalyseerd te worden, ook omdat ik na het zien van de film het idee heb
dat de makers dat zelf ook wel weten en vooral geprobeerd hebben om met een
beperkt budget een leuke bioscoopfilm te maken voor kleuters. Maar omdat
kranten al genoeg korte recensies schrijven die eigenlijk niet inhoudelijk
op de film ingaan dacht ik: waarom ook niet. :) Voor wie de film nog wil
zien geldt tevens een spoileralert.
Sprookjesboom de Film is op de eerste plaats gewoon een enorm uitgerekte
aflevering van Sprookjesboom en daarom ook vooral leuk voor wie er al fan
van was. Het ontbreken van een introductie maakt al duidelijk dat de film
dat zelf ook weet.
Er wordt vanaf het begin vanuit gegaan dat je bekend bent met de tv-serie
van regisseur Hans Walther. Die afleveringen duren vijf minuten per stuk,
waarbij de Sprookjesboom zelf een aantal maal in beeld komt om zijn korte
verhaal te vertellen. In de film zie je 'm net zo vaak tussen het verhaal
door en even aan het begin, maar uitgerekt over de drieënzeventig minuten
is dat dus niet zo geregeld als op tv. Voor de film had het daarom
waarschijnlijk niet uitgemaakt als hij compleet achterwege was gelaten, en
waarschijnlijk was dat voor de opbouw van de film ook beter geweest. Maar
het heet nu eenmaal Sprookjesboom dus dan moet er ook een Sprookjesboom
aanwezig zijn.
Voor de rest zijn setting en karakters gelijk aan de serie: Assepoester,
Roodkapje, Klein Duimpje, Reus, Wolf, Langnek, Heks, Fakir en een clubje
kabouters, met de ezel als opvallende afwezige (hoewel Fakir wel wordt
omgetoverd naar een ezel). Wanneer vijf van de personages per ongeluk
terecht komen in Winterland, moeten ze vijf magische kristallen vinden om
thuis te komen. Daarbij worden ze gedwarsboomd door de heks. De enige
figuren die we in het Winterland tegenkomen zijn varianten op bestaande
figuren uit het Sprookjesbos: een kabouter, Fakir en Draak. Tja, waarom ook
nieuwe figuren voor je film maken als je net zo goed kan kopiëren? Het is
een oplossing die wel vaker voorkomt in films en games waarin alternatieve
wereld worden gebruikt, dus het hoeft niet slecht te zijn.
De karakters blijven zo oppervlakkig als in de serie. De enige in de hele
film die nog iets van een karakter lijkt te hebben is de heks, die dankzij
haar snode plannen ervoor zorgt dar er überhaupt nog iets gebeurt in de
film. Ze maakt de sneeuwpoort, betovert een aantal figuren en steelt
Assepoesters kasteel. Dat is niet veel, maar in vergelijking met de
puzzeltjes die vijf figuren in het Winterland moeten oplossen wel wat
interessanter.
De raadsels die moeten worden opgelost bestaan uit doodsaaie omgevingen die
makkelijk te animeren zijn, waaronder een doolhof, een vijver met drijfzand
en een ravijn. Ik begrijp dat een dorp met karakters duurder is om te
animeren, maar iets meer qua variatie was voor de opbouw van de film goed
geweest. De zoektocht naar de vijf kristallen komt meer over als
educatief dan spannend, hoewel educatief ook een groot woord is.
De oplossingen van de puzzels moeten gevonden worden aan de hand van vage
aanwijzingen van de IJsfakir die ingesproken is door Ali B. Altijd leuk
voor de trailer en de filmposter zo'n BN'er, maar de stem had evengoed door
een stemacteur zonder bekende naam kunnen worden ingesproken.
Een puzzel die ik zeer onlogisch vond bestaat uit het raadsel "hoeveel
goudstukken IJsdraak in zijn schatkist heeft". Dit raadsel lijkt vooral er
op gericht te zijn om de Wolf iets 'grappigs' te laten zeggen en de
IJsdraak (Armin van Buren) onnodig nog terug te laten keren later in de
film.
De hele zoektocht naar de kristallen heeft overigens ook wel iets weg
van het sprookje De Zes Dienaren, en grappig genoeg is Langnek nu juist
niet aanwezig bij het gezelschap in Winterland. Hij helpt de heks als een
soort slaaf, bang om anders betoverd te worden door de heks, om zo toch
stiekem zijn vrienden in Winterland te kunnen helpen. Uiteindelijk hebben
zijn acties geen enkel nut in het verhaal.
Overigens, in het begin van de film gooit Langnek per ongeluk de
sneeuwpoort stuk, zonder te weten dat zijn vrienden door die poort zijn
gestapt. Hoe en waarom een worp van een steen de poort aan diggelen weet te
krijgen, terwijl een reus er zonder enig probleem doorheen weet te stappen,
is een raadsel op zich. Weinig logica en een flinterdun plot dus.
Het is niet erg dat hiervoor gekozen is. Als de film het niet moet hebben
van de verhaallijn, kan humor en zang het natuurlijk nog redden. Vreemd
genoeg komt er in de hele film maar één lied voor, aan het einde wanneer de
aftiteling al bijna begint. Humor is aanwezig in vooral de oneliners van de
Wolf en de rare spreuken van de heks, maar dat is natuurlijk te beperkt om
enige indruk te maken. Ik denk zelfs dat wanneer je iemand de film moet
laten overhoren vooral de inktzwarte scheet van de reus genoemd zal worden.
Laten we dan kijken naar de kwaliteit van de animatie. Het is bij voorbaat
al niet de moeite waard om Sprookjesboom de Film naast een willekeurige
Pixar of DreamWorks te leggen, want natuurlijk verliest Sprookjesboom dat.
Nederlandse animatie ligt daarop gewoon ver achter. Toch had ik persoonlijk
verwacht dat de kwaliteit van de serie iets was opgepoetst voor de film.
Helaas lijkt hier niets aan gedaan te zijn: Gezichten bewegen vreemd, zo
komen Assepoesters mondhoeken wel griezelig ver omhoog bij het glimlachen.
Monden lopen asynchroon met de uitgesproken teksten, wat vooral bij close-
ups bijzonder onnatuurlijk aanvoelt. Voor satire (als Café de Wereld) en
een kinderserie van vijf minuten (als Sprookjesboom) niet zo'n probleem,
maar bij een film noodzaak, naast logische been- en armbewegingen.
Dat laatste loopt gelukkig een stuk vloeiender, waarschijnlijk dankzij de
mocaptechniek die hiervoor gebruikt is. Veel andere zaken in de animatie
laten dan weer te wensen over. Een stofwolk van een instortende brug die
kaarsrecht is en het niet achterlaten van voetsporen in de sneeuw laten
zien dat er niet veel oog voor detail is geweest.
Wij zijn natuurlijk bekend met de aanpassingen van de serie tegenover de
echte Efteling en die zijn in de film niet anders: Assepoester woont in het
kasteel van Doornroosje, Draak lijkt geenszins op Draak Lichtgeraakt en
mist z'n voorpoten, Langneks karakter is suf (veel karakters zijn suf, maar
bij Langnek verwacht je het het minst) en de herberg speelt in de serie
alleen de rol van achtergrond. Hier kon natuurlijk ook niet meer vanaf
gestapt worden.
Wat wel aangepast kon worden is het uiterlijk van de omgeving. Het hele bos
in de film komt leeg over, totaal het omgekeerde van het echte
Sprookjesbos. Dat werkt in de tv-serie voor de korte verhaaltjes, maar in
een film wordt het pijnlijk duidelijk hoe weinig je eigenlijk hebt om naar
te kijken. Van figuranten die ergens in de achtergrond in beeld komen is in
de film bijvoorbeeld ook geen enkele sprake, ieder figuur dat in beeld komt
heeft tekst. Dat geeft mij altijd het idee dat het Sprookjesbos van
Sprookjesboom (en ook het Winterland in de film) een eenzame plek moet
zijn.
Wel zijn er hier en daar wat verwijzingen naar het park. De zin "Dan zal ik
me wel vergist hebben" wordt weer gebruikt en lijkt wel de Eftelingse
variant op de Wilhelm-scream te worden. Toch is het Eftelinggevoel ver te
zoeken, een probleem dat steeds weer terugkeert in alle uitingen van het
park. Of het nu een tv-serie, radio, musical of een pak vla is, een
Eftelinggevoel roep je niet op door alleen je logo er op te zetten en ik
hoop dat men daar ooit eens achter komt. De essentie van de Efteling mag
dan wel het park zijn, maar het zou de media-uitingen en producten ten
goede komen als daar ook iets van die essentie in zou zitten. Misschien
leent de gekozen stijl van animatie zich er ook helemaal niet voor, zeker
in het geval van het Sprookjesbos niet. In het geval van Jokie lijkt die
klik er namelijk wel te zijn.
Ondanks al de problemen die de film heeft waardeer ik de film nog met een
voldoende, omdat ik niks kan noemen waar ik mij nu echt aan zou kunnen
ergeren. Sterker, de doelgroep in de zaal was tijdens de première vrij
rustig, en de film is natuurlijk ook heel specifiek op deze jonge kinderen
gericht. Ik vrees echter wel dat het geen film is die de bioscoopzalen vol
gaat krijgen, eerder iets dat we in de aanbiedingsbakken van de Blokker
gaan terugvinden en wellicht dat de verkoop daarvan wel eens heel goed gaan
worden.