Aay-aay-aay... We wisten dat de Efteling soms niet al te goed uit de hoek
komt als het gaat om het overbrengen van een verhaal, maar dat nu zelfs de
eigen geschiedenis een moeilijke opgave wordt om in beeld te brengen is
toch wel bijzonder triest. Het eerste deel van de documentaire "60 jaar
Efteling - Zijn we d'r al?" werd vanmiddag uitgezonden op de familiezender
RTL 4, maar wie naar het programma gekeken heeft zal het zijn opgevallen
dat de essentie niet bij de rijke historie van het sprookjespark lag.
De leader van het programma is prachtig, maar misleidend. De camera beweegt
over een vloer vol nostalgische Efteling-souvenirs, foto's en tekeningen.
Het roept de warme gevoelens meteen op. Vervolgens halen families rond de
keukentafel herinneringen op aan het park. Een concept dat we al kenden van
het Omroep Brabant-programma. Sterker, het zijn exact dezelfde beelden!
Hier wat korter geknipt om het in een documentaire van een uur te laten
passen.
Nu is het idee van de families en hun herinneringen op zich niet
slecht, ware het niet dat de gekozen bezoekers niet veel te melden hebben.
De familie Klijn (ooit de bewoners van het huisje van Vrouw Holle)
uitgezonderd, spreken deze bezoekers in superlatieven over een bepaald
aspect van het park, maar niet bijzonder levendig. En na alle synoniemen
voor het woord fantastisch te hebben gehoord beginnen die Brabantse
gezinnetjes toch vervelend te worden.
Naast deze families krijgen we ook fraai nieuw geschoten materiaal uit het
park. De close-ups en slomo’s geven het geheel een suikerzoet laagje dat de
docu nog meer op een veredelde commercial laat lijken. Het
parkbandmateriaal (dat er lelijk bij afsteekt, was het veel moeite geweest
om dat over te doen voor deze uitzending in HD?) en de enkele 8mm filmpjes
die we of hoofdzakelijk al kennen, of zo snel voorbij gaan dat het amper
goed is te zien, weten dit helaas niet te redden. Ze bieden de enige blik
op het verleden in de hele docu, maar inhoudelijk wordt er niet op
ingegaan. Zelfs geen jaartal of bron.
En dat is lang niet het enige dat zonder context in beeld komt.
Herinnert u zich de oproep nog om je foto op te sturen naar de Efteling om
vervolgens in het park geschoten te worden op dezelfde plek? We zien
verschillende bezoekers op een draaimolen, wip of paddenstoel met hun
ingelijste kiekje in de hand, maar het verhaal achter de foto krijgen we
niet te horen.
Tevens krijgen we beelden te zien van achter de schermen, waaronder de
opnames voor de Raveleijn-muziek en de decorateur bezig in de werkplaats,
maar er wordt niets over verteld, geen enkele uitleg of achtergrond. Door
naar het echtpaar dat in het park is getrouwd. Hartstikke leuke
herinnering. En af en toe wordt een moeder, vader of opa vertellend uit een
sprookjesboek aan de rand van een kinderbed getoond. Ongetwijfeld bedoeld
als opvullende beelden om het verhaal tijdens de docu naar voren te
brengen, maar door het gebrek daar aan heeft het juist het
tegenovergestelde effect.
Goed, geen geschiedenis, geen bijzondere anekdotes en geen uitleg over die
enkele achter de schermen-opnamen. Dat terwijl de persberichten dat wel
beloofden. De docu heeft als titel zelfs "60 jaar Efteling" in de naam!
Dit eerste deel van een serie van twee bestaat uit een onsamenhangende mix,
waarbij voor de commercialbreak vooral de gezinnen aan het woord zijn en er
nog een soort van logische opbouw in het programma zit (het Sprookjesbos,
de Indische Waterlelies en het Spookslot), maar na de break is het spoor
compleet bijster en gaat er veel tijd op aan het entertainment, Raveleijn,
Droomvlucht de Musical en de Winter Efteling. Met slomotionbeelden van
bezoekers die glimlachen, “Ooh!” roepen en klappen. De boodschap is
duidelijk: De Efteling is leuk, u moet er morgen eens naar toe, om na
zestig jaar alleen nog te kunnen herinneren dat er een man was met een
lange nek of dat ze ooit leuke shows hadden.
Er had veel ingezeten als men een beetje research had gedaan. De juiste
mensen voor de camera, de leukste anekdotes, en wat meer focus op de
geschiedenis, maar er is geen moeite in gestoken. De Efteling weet dat
natuurlijk wel. Als je een plekje op een commerciële zender koopt betekent
dat dat je niet per se een inhoudelijk programma hoeft te maken. En er
zullen vast bezoekers zijn die 's middags wat over de zenders zaten te
zappen, Droomvlucht zien en zin krijgen in een dagje uit naar Kaatsheuvel.
Wat men echter uit het oog is verloren is dat het product ook prima
verkocht kan worden men een uitstekende informatieve documentaire, daar is
de geschiedenis van de Efteling interessant genoeg voor.