Nu de avond valt op de door naargeestige bijgeloven geplaagde vrijdag de
dertiende lijkt de tijd rijp om jullie deelgenoot te maken van een (in elk
geval voor mij) nog onbekende wetenswaardigheid rondom die duistere burcht
vol pepergeesten, vlederiken en een verdoemde Puella Innocenta - jawel:
het Spookslot.
Het gaat om precies te zijn om de Spookslotgaanderij, de arcade aan de
westgevel van de ruïne waarmee bezoekers vanaf de Pardoespromenade
kunnen doorsteken naar het Pirañaplein en vice versa. Zomaar een gang,
zou je denken.. Zeker nu de Winterse Illusies hier - zeer jammerlijk! - geschrapt
zijn en de geestverschijningen van drie monniken en IJzige IJsbrand niet
langer met bezoekers meezweven op de hypnotische klanken van Saint-Saëns'
Danse Macabre, is het een passage met maar weinig attractieve waarde.
Hoe anders had dat kunnen zijn? Nou...
Zoals we allemaal weten is de gaanderij is aan één zijde open met uitkijk
op de bossage onder de Bob en aan de andere kant is een dichte muur. In
die muur bevinden zich twee deuren met een handvol merkwaardige nissen
ertussen:
Wel, in de wandelgangen begreep de redactie van Eftelist zeer recent bij
monde van Lex Lemmens (in 1977 chef Technische Dienst) en Jan Verhoeven
(destijds al architect bij de Efteling) dat deze nissen in de wand zitten
omdat het oorspronkelijk de bedoeling was dat er achter elk ervan een
kleine spookscène zichtbaar zou zijn! Hier was ruimte genoeg voor in het
erachter gelegen Slot, want achter de muur bevindt zich op hoogte het
kijkpodium van de hoofdshow. De donkere tunnel zelf was daarbij alleen
bedoeld om voldoende schaduw te creëren, zodat de griezelscènes goed
zichtbaar zouden zijn voor de bezoekers.
Eerlijk gezegd had ik voorheen altijd gedacht dat de tunnel gewoon een
raar bouwkundig restje was van een eerder ontwerp voor het Spookslot
waarbij een dergelijke tunnel door de oorspronkelijke geplande twéé Ronde
Zalen door zou lopen, zoals te zien op een vroege maquette: https://www.eftepedia.nl/lemma/images/a/af/Maquettespookslot.jpg
Maar dat blijkt dus niet het geval te zijn! De tunnel was uitsluitend
bedoeld voor goed zicht op de diverse kleine scènes achter glas in de
boogvormige openingen in de muur. Pas in een vrij laat stadium tijdens het
daadwerkelijk bouwen van de attractie zijn de scènes aan de
buitenzijde van het Slot op het nippertje geschrapt, waarna de nissen
dichtgemetseld zijn. De vrijgekome ruimte wordt sindsdien gebruikt voor
opslag en personeel.
Het is natuurlijk bekend dat er iets scheef zat in de begroting van het
Spookslot: tijdens de constructie ervan bleek de geldpot leeg en drongen
directeur Herman ten Bruggencate en chef elektrotechniek en mechanica Bart
Jutte aan op stevige bezuinigingen. Dat we op dat moment blijkbaar een aantal
door Ton van de Ven ontworpen voorstellingen van 'spiritisme, occultisme,
elevaties en feminisme' zijn verloren, dat vind ik met terugwerkende kracht
knap jammer!
Hoe de scènes eruit hebben gezien, dat blijft gissen. Ton zelf is er
helaas niet meer om ons erover te vertellen, en Jan en Lex wisten het
in elk geval niet meer zo. Dus wat nu? Tijdens de expositie 'Dromen met
Geleende Hand' in Hattem in 2010 werd een onuitgevoerd ontwerp van
Ton voor het Spookslot tentoongesteld, en je zou je best kunnen voorstellen
hoe iets in deze sferen zich achter zo'n boogopening in het Slot had kunnen
bevinden: http://documenten.eftelist.nl/texpo/spookgroot.jpg
..maar of deze tekening er iets mee te maken heeft, daar heb ik echt geen
idee van.
Zou de Efteling er misschien voor te porren zijn om voor dit ongetwijfeld
fraaie stukje Spookslotgeschiedenis eens in de archieven te duiken? Zo
behulpzaam als de Efteling recent nog was bij het tevoorschijn toveren van
de naam achter de allereerste vertelstem van de Indische Waterlelies, kunnen
we toch wel hopen dat ook over de mysterieuze scènes in de Slotmuur nog
iets naar boven te halen is.
