Muziek Raveleijn en de inspirators van de componist
Lieve leden,
Ik schrijf dit mailtje terwijl op de achtergrond de muziek van Raveleijn
speelt. Het deuntje circuleert inmiddels alweer een paar weken op internet,
en voor wie het nog niet gehoord had is er natuurlijk ons dossier over
Raveleijn op Eftelist: http://www.eftelist.nl/a_raveleijn.html
De drukte rond de start van Oog voor Detail heeft me er tot op heden van
weerhouden iets over de muziek te zeggen, maar deze rustige zaterdagavond
geeft me de gelegenheid mijn complimenten te geven én de nodige
kanttekeningen te plaatsen bij de eerste muzikale impressie van een project
dat door de meeste liefhebbers met veel interesse zal worden gevolgd.
De muziek betreft korte demo van René Merkelbach voor een deel van de
omgevingsmuziek van het nieuwe theater- en evenementencomplex. Binnenkort
wordt de volledige soundtrack opgenomen in Praag door het orkest dat eerder
verantwoordelijk was voor de uitvoering van de stukken van Maarten
Hartveldt en de ritmuziek van de Vliegende Hollander, het orkest dat we
inmiddels wel het huisorkest van de Efteling kunnen noemen - en het orkest
van heel veel producenten die op deze manier relatief goedkoop een
plezierig alternatief hebben voor de synthesizer.
De Efteling maakt haast met het opnemen van de muziek, omdat het ontbreken
van de orkestuitvoering eigenlijk de enige reden is dat de Magische
Stadspoort, de toegang tot Raveleijn, nog niet door het publiek te
bewonderen is. Het is de bedoeling dat de poort later dit voorjaar wordt
onthuld als teaser voor de attractie, een aardig idee dat meer interesse
bij de bezoeker zal wekken dan het zoveelste aankondigingsbord. De
omgevingsmuziek moet bijdragen aan de sfeer tijdens een eerste kennismaking
met Raveleijn.
Mijn eerste indruk van de demo was overwegend positief. De muziek is
mysterieus en melancholisch en in tegenstelling tot de muziek op het plein
bij Vliegende Hollander is dit omgevingsmuziek die een heel sterke sfeer
kan neerzetten zonder daarbij té nadrukkelijk aanwezig te zijn. Ik mis
vooralsnog een beetje gelaagdheid, maar dat komt vast ook doordat dit nog
een demo is. Het is muziek waar je onbewust je tred op aanpast, zonder dat
je het gevoel hebt met je armen heen en weer te moeten zwaaien of je
conversatie voort te moeten zetten op de melodie.
Ik betwijfel wél of de muziek nog echt sfeerversterkend kan werken op een
zonnige zomerdag. Raveleijn heeft natuurlijk niet de ideale en volledig
geconditioneerde omgeving zoals die van een darkride-scène. Daar komt bij
dat het ontwerp van Sander de Bruijn een stuk minder mysterieus oogt dan je
op basis van de muziek zou verwachten.
Al vanaf de eerste keer dat ik de track hoorde vroeg ik me af waar het toch
zo ontzettend op lijkt. Op de fora werd al gesproken over het Wilhelmus,
een vergelijking die ik met mijn ongetrainde oor toch echt niet kan maken.
René Merkelbach lijkt vooral geïnspireerd door Hans Zimmer's compositie
'Davy Jones' voor Dead Man's Chest, de tweede film in de - vooralsnog -
trilogie van Pirates of the Caribbean. Ik wil nog niet zo ver gaan om van
plagiaat te spreken, maar de gelijkenis is toch op zijn minst heel erg
opvallend en Merkelbach is stiekem vast een groot fan van de Pirates-reeks.
Maakt het feit dat Merkelbach zich graag laat inspireren door andere
componisten zijn muziek slechter? Op zichzelf misschien niet, maar het is
wel erg jammer dat de Efteling, jarenlang behoorlijk eenzaam aan de
wereldtop op het gebied van nieuw geschreven parkmuziek, het nu moet doen
met goedkope rip-offs van bestaande en befaamde filmmuziek. Het is namelijk
niet voor het eerst dat Merkelbach leentjebuur speelt bij de grote
componisten der aarde. In de ritmuziek van De Vliegende Hollander doet de
score van de onderwereld me vast niet voor niets erg denken aan de muziek
die Carl Orff schreef bij de Middeleeuwse liederen van de Carmina Burana. O
Fortuna, hymne aan de godin van het lot en veruit het bekendste stuk is
overduidelijk een inspiratiebron!
Al dan niet in opdracht van de Efteling wist Merkelbach ook voor de dvd De
Magische Bol uit 2004 de voortreffelijke mix van filmmuziek van de
oorspronkelijke videoband uit 2001 om te zetten naar sterk gelijkende eigen
melodieën, uitgevoerd op zijn eigen keyboard. Zo horen we in de soundtrack
bij de Winter Efteling veel terug van John William's Farewell Neverland uit
de filmklassieker Hook en bij het historische overzicht wordt enig voorwerk
door James Horner ook niet onder stoelen of banken gestoken.
Het meest opvallend is de muziek die we op de genoemde dvd horen onder een
groot deel van de beelden in Ruigrijk. Zo schreef Merkelbach zijn variant
op het overbekende Forrest Gump-thema van Alan Silvestri, dat zó
overduidelijk gekopieerd is: tegen het ridicule aan! Verder koos hij ervoor
om eigen variaties te maken op de muziek uit The Fugitive van James Newton
Howard bij de beelden van Pegasus en de Python, waarmee de spanning bij
deze fragmenten trouwens tot bijna niets wordt teruggebracht.. Zelfs als
dat is gebeurd in opdracht van de Efteling om de kosten te kunnen drukken,
dan vraag ik me af of je daar als componist aan toe zou moeten geven.
De vraag is nu: is het de Efteling die Merkelbach een aantal
YouTube-video's doorstuurt en zegt: "Doe maar zoiets!" of "Maak dit maar
na" of is het de geprezen componist zélf en komt Merkelbach er gewoon
steeds weer mee weg omdat er simpelweg niemand bij de Efteling is die het
hoort?