Wilt ge in 't park niet verdwalen... De nieuwe parkplattegrond is hier!
Beste Eftelisten,
In een periode waarin het park weekend na weekend is afgehuurd voor klanten
van Karwei of lezers van de Telegraaf, is het voor een abonnementhouder met
werktijden van 9 tot 17, maandag tot en met vrijdag, erg moeilijk om iets
van het park mee te krijgen. De nieuwe Trollenkoning heb ik nog net kunnen
zien in het weekend voor de uitkoopdagen en ook Aquanura 2 heb ik nog
meegepikt, maar alle zaken daarna heb ik nog niet in het echt kunnen
bekijken. In een periode als deze komen de vele fora en social media als
geroepen en vooral dankzij iedereen die wel de mogelijkheid ziet naar
Kaatsheuvel te trekken.
Daarom zijn de situatie rondom de Piraña, Droomvlucht (waar ik wel een
middagje vrij voor ga nemen), het Bosrijkpad, het nieuwe bord bij Villa
Volta en de hele opbouw van de Winter Efteling mij gelukkig niet
ontschoten, maar ik schrijf er niet over als ik het niet eerst met eigen
ogen gezien heb. Er valt van de Efteling-app, die afgelopen maandag de
officiele lancering beleefde, geen conclusie te trekken als ik de functie
van het gps-systeem en het bekijken van wachttijden nog niet zelf op de
proef heb kunnen stellen. De app heeft echter wel een onderdeel waar, in
mijn situatie, prima vanuit huis over te vertellen valt: een nieuwe
plattegrond. De kaart is tevens te vinden op de borden in het park, als
papieren versie bij de entree en als pdf op de website.
Elke versie kent enkele verschillen in het gebruik van symbolen en
het verschaffen van informatie. De app-versie heeft bijvoorbeeld geen
aanduiding voor de geldautomaten en de papieren versie kent ook een
achterzijde waarop horeca en souvenirverkoop meer wordt toegelicht. Ik heb
voor deze bespreking gebruik gemaakt van de versie op de website.
=Het probleem van de oude plattegrond=
De plattegrond voor de Winter Efteling 2013/2014, volgens de Efteling zelf
het resultaat van teamwork van de hele afdeling Design & Development, is de
eerste versie van een compleet nieuw getekende kaart van het park. De
voorgaande plattegrond was een bewerking van een tekening van Henny Knoet
uit 1982 gemaakt met potlood. In 1985 werd deze als basis gebruikt voor een
nieuwe versie, die tot in 2002 werd uitgebreid. Deze plattegrond was vanaf
het begin al niet zo functioneel als deze zou moeten zijn.
Het voornaamste probleem was het ontbreken van enkele wandelpaden; wie zijn
weg zocht in het Sprookjesbos of het Lavenlaar kon beter eerst het bos of
dorp verlaten voor gebruik te maken van de plattegrond. En hoewel een
cartooneske vorm zich goed leent om een globale indruk van een
attractiepark te krijgen, waren bij de Efteling veel zaken overdreven groot
opgeblazen. Elke vorm van verhouding was compleet zoek en dat vormde zeker
bij latere uitbreidingen voor meer problemen. Toen Vogel Rok in 1998 werd
toegevoegd moest Carnaval Festival opnieuw worden getekend. Daarbij kwam de
attractie praktisch naast het Anton Pieckplein te liggen en was de Dubbele
Laan niet meer op de kaart te vinden. Het Theater ligt in werkelijkheid
vlak achter het Huis van de Vijf Zintuigen, maar op de plattegrond staat de
voorkant meer gericht op de fietsenstalling.
Het grootste probleem van de plattegrond ontstond in 1995, met de
toevoeging van het nieuwe entreegebouw. Wie het park betreed en op de
plattegrond op het Dwarrelplein kijkt moet er niet vanuit gaan dat, zoals
bij alle andere themaparken in de wereld, je het park aan de onderzijde
bent betreden en je het park dan als het ware voor je ziet. Nee, je komt
vanuit de rechterkant aangelopen en dat navigeert bij de meeste bezoekers
niet zo fijn.
In 2002 werd een nieuwe versie gemaakt van de plattegrond, maar de basis
bleef de versie van Knoet. De tekening werd met de computer vooral erg
vereenvoudigd, maar werd er daardoor niet mooier op, en ook niet veel
handiger. In feite bleef dat de uitvoering die tot afgelopen zomer gebruikt
werd. De papieren plattegrond werd in de tussentijd los verkocht van het
fotoboekje, vervolgens gratis en in een ander formaat uitgegeven, maar de
tekening bleef gelijk.
=Een stukje uitdaging=
De Efteling is een lappendeken, een park dat al meer dan zestig jaar aan
het groeien is en daarbij een entree in iedere windrichting heeft gehad.
Niet elke attractie ligt met de ingang naar een centraal plein of punt,
veel wandelpaden kronkelen zich op een vreemde manier door het landschap en
zijn in latere jaren opnieuw aangelegd met een knik richting een nieuwe
attractie. Het is dus vooral te danken aan de manier waarop de Efteling
ontwikkeld is dat een strakke plattegrond als die van Disney nooit gemaakt
kan worden.
Waarschijnlijk dat mede daarom er zo lang aan dezelfde plattegrond werd
vastgehouden, want hoe breng je orde als het geheel eigenlijk vrij
chaotisch, of beter gezegd, zo organisch gegroeid is. Het park heeft daarin
natuurlijk veel van z’n charme te danken, maar voor het maken van een
plattegrond ligt daarin een stukje uitdaging.
Als we de nieuwe plattegrond bekijken valt meteen op dat de knoop is
doorgehakt: het geheel is negentig graden gedraaid met de klok mee. Het
Huis ligt aan de onderzijde, de Promenade loopt omhoog naar het midden waar
we de Brink vinden. Reizen- en Ruigrijk zien we aan de bovenzijde, Mare- en
Anderrijk aan de onderkant. Bijna twintig jaar na het bedenken van de
Vlindervisie is er in de contouren van het park iets van een vlinder te
zien op de plattegrond.
Qua beeld op het park is het vanuit deze hoek niet optimaal. Keek je bij de
oude plattegrond nog recht op de gevels van Fata Morgana, het Spookslot, de
Piraña, het Theater, het Carrouselpaleis en natuurlijk het Huis zelf, daar
bekijken we deze attracties nu vanaf de zijkant en vooral Fata Morgana is
nu vooral een dak waar je op kijkt. Het Sprookjesbos lijkt met de rug
gekeerd te zijn naar de kijker. De Heksenpoort ligt hier juist aan de
bovenzijde, het kasteel van Doornroosje zien we niet recht van
voren en Langnek kijkt wat moeilijk over zijn schouder ons in de ogen.
Het is een bevestiging hoe vreemd het eigenlijk is dat we al bijna twintig
jaar vanuit het westen de Efteling binnenkomen. Veel van het park is voor
mijn gevoel zo gebouwd dat een entree vanaf de Europalaan-zijde logischer
is, en dat beeld is voor mij vooral zo omdat het Sprookjesbos met de
hoofdentree daar naar gericht staat. Maar ook andere oudere attracties in
Marerijk bevestigen dat: het Carrouselpaleis, Station-West, het Witte
Paard, allemaal zaken die sindsdien verkeerd om lijken te liggen. De
Efteling is een lappendeken die in meer dan zestig jaar geworden is naar
wat het nu is, en deze plattegrond beaamt dat.
=De weg vinden=
Zoals eerder gezegd, dat de entree aan de onderkant ligt en je dus bij
binnenkomst het park ‘voor je hebt’, is voor het navigeren wel een grote
verbetering. Ondanks de vreemde ligging van sommige attracties is het
daarom waarschijnlijk vooral een kwestie van wennen. Ik kan de plattegrond
zowat dromen, en daarbij ligt het noorden aan de onderkant en het zuiden
aan de bovenkant. Bij het bekijken van de Efteling op een gewone landkaart
is het al vreemd om alles ‘op z’n kop’ te zien, laat staan als de
plattegrond van het park zelf alles vanuit een ander hoek bekijkt.
Bovendien is alles prima herkenbaar. De stijl is cartoonesk, maar lang niet
zo overdreven als bij Knoet. Het is aardig op schaal gehouden, maar er is
wel gespeeld met het perspectief. Alle attracties zijn goede reconstructies
van de werkelijkheid, waarbij er hier en daar ook de vrijheid is genomen
het te verduidelijken door middel van bijvoorbeeld confetti op het dak van
Carnaval Festival en een elfje bij Droomvlucht. Als een soort ode aan
Knoets plattegrond vliegen er ook nu weer gekleurde duiven boven het
Herautenplein en bij Raveleijn raven (heel wat beter dan dat reusachtige
paard dat op de oude kaart stond ingetekend).
De paden zijn een één op één kopie van een echte landkaart. Niets
ontbreekt
meer, alles staat er op en op schaal. Zelfs sluippaden staan aangegeven, te
herkennen doordat ze meer zijn opgenomen in het groen. Of in het geval van
deze winterversie, het blauw. De verhoudingen kloppen nu, waardoor het heel
makkelijk te zien is wat de snelste routes van A naar B zijn, iets wat met
de oude plattegrond onmogelijk was om uit te vogelen. In vergelijking met
de oude plattegrond lijkt deze kaart dan ook wat leger over te komen, maar
ik denk dat dat vooral te danken is aan de blauwe kleur.
Een beetje jammer dat we juist met de winter deze kaart voor het eerst te
zien krijgen. Begrijpelijk, aangezien men de nieuwe plattegrond tegelijk
met de lancering van de app in gebruik wilt nemen, vooral omdat de
navigatiefunctie in de vorm van een rood stipje op de plattegrond niet zou
werken met de oude versie, maar voor een eerste indruk op iets dat na 31
jaar is aangepast wel bijzonder jammer. Hoe dan ook, ik denk dat de
zomereditie het park er erg groen laat uit zien en meer dan ooit te zien is
op de plattegrond hoe bosrijk het park is.
=Veel details=
Het Sprookjesbos en het Lavenlaar kloppen compleet, of je nu van de
Papegaai naar Repelsteeltje wilt of van het Leunhuys naar Lot’s Kraamhuys,
het staat er op. Bij de Indische Waterlelies wordt niet meer gesmokkeld en
ligt de entree naar het zuiden gericht zoals het is. Vreemd genoeg is ook
de Indische toren hier te zien. Van veel buitenattracties is nu de lay-out
van de baan goed te zien, waaronder de Bob, Piraña, Oude Tuffer etc. Bij
binnenattracties zijn aan de daken ook veel details te herkennen, zoals
waar zich de overdekte wachtrij van Droomvlucht bevindt of waar de
hoofdshow van het Sprookslot zich in het gebouw begeeft.
Waarmee meteen valt te zien dat er ook echt veel meer op deze plattegrond
staat dan op welke versie dan ook: Opa Gijs, de paddenstoelen in het
Sprookjesbos, de gedenkzuil in de Siertuin, de apenfontein voor Station de
Oost, de Unox-kar op het Piraña plein, noem maar op. Niet werkelijk alles
is te zien, zo staan er geen Wonderwachters op de Promenade, geen
wandelwagenstalling bij PandaDroom, en is er maar een van de drie
entertainmentborden in het park afgebeeld, maar de details die worden
getoond zorgen er voor dat het makkelijk is je locatie te bepalen omdat er
nu altijd wel iets herkenbaars in de buurt staat.
Als we het toch hebben over hoe compleet de plattegrond is: de legenda
heeft alle 28 sprookjes in de oorspronkelijke telling, alle attracties en
bijzonder veel symbolen waaronder nu ook de aanduiding waar er wifi in het
park te vinden is. Een beetje vreemd is dat het entertainment nu tussen de
attracties staat. Raveleijn en het Openluchttheater kunnen nog wel, maar
Jokie en Jet als attractie? Dat is net zo vreemd als de Game Gallery een
souvenirwinkel noemen. En ja, de Game Gallery staat er als souvenirwinkel
weer op.
De illustratie is echter geweldig gedaan, herkenbaar, kloppend en zeer
functioneel om in het park de weg te vinden. Voor de Efteling zelf is het
bovendien handig dat toekomstige uitbreidingen niet meer ergens tussen
hoeven worden gepropt. Misschien een idee om de 2014-versie straks ook als
poster te verkopen? Ik hang dan namelijk na jaren weer graag een Efteling-
plattegrond boven m’n bed. :)