Kijken velen van ons al een poos reikhalzend uit naar de opening van een op
het oog vooralsnog fantastisch uitpakkende duikachtbaan, sinds de vroege
lente hebben Eftelingliefhebbers nog iets anders om zich alvast heel
vrolijk om te maken. Begin maart werd bekend dat de Efteling voornemens
lijkt te zijn om een strook van maar liefst acht hectare (!) aan het
attractiepark toe te voegen, gelegen aan de huidige oostgrens van het park.
Afgezien van de nu al door de Efteling in het bezit zijnde (maar nog niet
bebouwde) grond, ligt op die plek helaas wél een openbare weg: de Horst.
Voorheen een belangrijke verkeersader voor wie van Tilburg naar Waalwijk
(en andersom) trok, maar toen in het begin van de jaren negentig van de
vorige eeuw de parallel gelegen Midden-Brabantweg verwerd tot de zeer ruim
opgezette N261, raakte de Horst al gauw grotendeels in onbruik. Schrappen
die weg dus, zou je denken. Kom maar op met dat Strookrijk, vol met door de
Efteling al eerder in de media aangekondigde 'attracties, horeca en
merchandise' en eindelijk een fatsoenlijke aansluiting van het Efteling
Hotel op het park! Zo simpel is het echter niet: de locals koesteren hun
historische sluipweggetjes en 'de buurt' heeft een ambigue sentiment ten
opzichte van het groter groeien van een al heel fors pretpark in hun
achtertuin.
Reden voor de Efteling om al zeer vroeg, nog ruim voordat er officieel plan
is ingediend bij de gemeente, in gesprek te gaan met de inwoners van de
omliggende gemeenten - om na te gaan welke vragen er zijn, welke suggesties
er zoal worden gedaan en waar ongeveer rekening mee gehouden zou moeten
worden in de definitieve totstandkoming van de uitbreidingsplannen.
Gisterenavond vond de eerste van twee avonden plaats, in het zaaltje van
een verzorgingstehuis in Loon op Zand. Het Brabants Dagblad haalde er
louter uit dat de Efteling op het punt zou staan overgenomen te worden door
een agressieve investeerder, wat in paniek werd overgenomen door allerlei
andere media, maar dat liep eigenlijk wel los: we waren er zelf bij. Het
was voor het eerst dat de Efteling in zó'n vroeg stadium in gesprek gaat
met de omwonenden en zoiets verdient een verslagje, dunkt ons.
Hoewel volgende week in Kaatsheuvel begrijpelijkerwijs iets meer
'meedenkers' verwacht worden, waren in Loon op Zand gisterenavond toch ook
al bijna zestig mensen komen opdagen om zich te bekommeren om de impact van
de Efteling op de regio. Toen iedereen voorzien was van een bak koffie en
's Eftelings directievoorzitter Fons Jurgens zich nuttig had gemaakt
middels de verwijdering van een in de weg staande joekel van een
regioplattegrond van het podium, werd de avond ingeleid door Loon op Zandse
wethouder Gerard Bruijniks (portefeuille: Ruimtelijke ontwikkeling, beheer
openbare ruimte, verkeer & vervoer).
Deze hield een korte introductiebabbel en had wat huishoudelijke
mededelingen. Zoals dat, behalve deze twee avonden met inwoners, er begin
juni ook nog vergelijkbare informatiebijeenkomsten waren ingepland met de
omliggende gemeentes en met de bedrijven in de regio. Verslagen van al deze
meetings worden teruggekoppeld aan de gemeenteraad van Loon op Zand. De
verwachting is dat pas na de zomervakantie één en ander zal worden
uitgekristalliseerd in concrete plannen, welke worden ingediend bij de raad
waarna uiteraard nog een wettelijk vastgestelde inspraakperiode voor de
bewoners geldt. De zienswijze van de gemeente is in elk geval dat er bij de
plannen een balans gevonden moet worden tussen het algemeen belang en het
'Eftelingbelang'.
Vervolgens betrad een zeer enthousiaste Jim van den Beuken van het bedrijf
Creative Power het podium, een 'onafhankelijke begeleider' van de op handen
zijnde discussie tussen de Efteling en de buurtbewoners. Deze Jim presteerde
het om ruim veertig minuten aan de gang te gaan over openstaan voor
meningen van anderen, over creatief denken (met oefeningen en al), over het
op de juiste manier vormgeven van kritiek en hoe je samen veel verder komt
dan alleen. De toegestroomde lokalen hadden een gemiddelde leeftijd van ruim
boven de zestig jaar oud en er ging in de zaal hier en daar al wat gesnurk op
voordat een nors kijkende meneer zijn vinger opstak en toen hij het woord kreeg
tot opluchting van de zaal vroeg: "Moeten wij dit interessant vinden?". Vervolgens
vroeg een volgende krasse oude knar of de kerel op het podium er dan wel 'Pro
Deo' stond en toen Jim moest toegeven wel degelijk betaald te worden door deze
avond concludeerde de oudere meneer onder bescheiden instemming uit de zaal
dat "-ie er dan in ieder geval niet voor de bewoners stond". Dit maakte gelukkig
een rap einde aan de veel te lange ouverture van de bijeenkomst. We vermoeden
dat de avond volgende week in Kaatsheuvel een introductie zal hebben die
hoogstens de helft zo lang duurt. :)
Het plan van de Efteling
Om vervolgens het puike voorstel van de Efteling uit te leggen was Jaco
Breur opgetrommeld, sinds 2009 werkzaam bij het park en sinds januari
van dit jaar Manager Administrative and Legal Affairs. Het begon met een
filmpje met fraaie visuals van zandkunstenaar Gert van der Vijver. De tagline
van het filmpje (uit 2014) was “In Droomvlucht naar de toekomst”, en het ging er
onder meer om dat de Efteling 'stippen aan de horizon van 2020 wil zetten'.
Benadrukt werd dat zelfstandigheid en continuïteit van enorm belang waren
voor de Efteling en dat het park moest groeien van regionale attractie naar
een volwaardige internationale bestemming. "Samen naar 2020", zo besloot
het filmpje. http://documenten.eftelist.nl/data/inspraak/samen.JPG
Jaco legde uit dat het plan bestaat uit twee componenten:
Ten eerste: Ruimtelijke uitbreiding. De Efteling is qua oppervlakte van het
attractiepark al decennialang exact gelijk gebleven, terwijl het aantal
bezoekers in al die jaren gigantisch is toegenomen. Daar komt bij dat de
Efteling het beleid voert niet meer dan 11% van het attractiepark te
bebouwen. Om in 2020 ruimte te kunnen bieden aan de voorgenomen vijf
miljoen bezoekers per jaar is dus wel degelijk uitbreiding van het park
nodig. De Efteling had al eerder aangekondigd dat de strook van 8 hectare
(dit is ‘15% extra’!) ingezet zou gaan worden voor zaken als nieuwe
attracties en restaurants, maar de redactie van Eftelist heeft het gisteren
voor de zekerheid nog even nagevraagd. En ja, de Efteling is inderdaad van
plan deze strook (welke we dus vanaf nu zullen omdopen tot Strookrijk :))
volledig beschikbaar te maken voor de parkbezoeker. Eerdere plannen om
delen van het nog resterende dienstencentrum naar deze locatie te
verplaatsen zijn dus definitief van de baan. Dat de Efteling ooit wel iets
zal willen met de huidige plek van onder meer het Gildehuys vanwege de
kansen die dit biedt voor de uitbreiding van het schamele Reizenrijk is
evident. Daar zijn echter op dit moment nog geen concrete plannen voor -
anders dan dat de Efteling natuurlijk ook niet helemaal voor niets het
terrein van de Rabobank aan de overkant van de Europalaan heeft opgekocht.
Het tweede component is betere bereikbaarheid. De huidige Europalaan is
simpelweg niet berekend op de verwachte verkeerstoename: de weg staat nu al
veel te vaak muurvast door de bezoekers van de Efteling. Dit is niet alleen
een probleem voor het park, maar óók voor de omgeving. Er zijn al diverse
inspanningen geweest om de Europalaan te ontlasten (denk aan de aanleg van
de dubbele rijbaan op parkeerterrein Efteling, de jaarrondopenstelling en
meer flexibele openingstijden en de realisatie van een groter busstation),
maar het is niet voldoende voor de toekomst.
Als het aan de Efteling ligt wordt daarom een poging gedaan om over ongeveer
anderhalf jaar een eigen zuidelijke ontsluiting te creëren op de N261,
ter hoogte van de Eftelingsestraat. Via die ontsluiting zou al het verkeer
voor de Efteling vanaf de rijksweg vanuit de richting Tilburg via de
Eftelingsestraat naar het parkeerterrein worden geleid. Door het splitsen
van het verkeer vanuit Tilburg en het verkeer vanuit de richting Waalwijk
zullen de verkeersstromen ‘ontvlecht’ worden. Jaco gaf vervolgens aan dat de
Horst dan dus ideaal gezien bij het park wordt getrokken, waarbij voor Loon
op Zand ten zuiden van het park een nieuwe aansluiting zal worden gecreëerd
naar de dorpskern van Kaatsheuvel. Dit leverde, na de ellenlange introductie,
vanuit de zaal de tweede dosis gemor van de avond op.
Samenvattend zijn de plannen van de Efteling, de gemeente en de provincie
volgens Jaco als volgt:
-> Een nieuwe zuidelijke ontsluiting voor de Efteling op de N261.
-> Het toevoegen van een strook van 8 hectare 'om mooie dingen op te doen',
aan de oostgrens van het park, tussen de kruising met de Europalaan en de
kruising met de Eftelingsestraat. Uitbreiding in noordelijke en zuidelijke
richting van het park is niet mogelijk.
-> Het schrappen van de Horst, waarbij fietsverkeer mogelijk blijft door de
gewenste aanleg van een 'fietssnelweg' tussen Waalwijk en Tilburg.
Vragen uit de zaal
Na de presentatie volgden er enkele vragen uit de zaal, zoals: waarom is
het voorstel voor zo'n wijziging niet veel eerder ingebracht, nu de N261
toch volkomen op de schop ligt? Het antwoord van de Efteling was dat de
ontwikkeling van de 'nieuwe' N261 dateert uit 2008, toen de Efteling nog
maar op 3,2 miljoen bezoekers per jaar zat. Toen de voorgenomen hevige
groei van bezoekersaantallen tot 5 miljoen in 2020 bij de Efteling vorm
kreeg waren de plannen voor de N261 al in een te ver gevorderd stadium.
Wanneer de Efteling destijds toch al de huidige plannen had willen
uitvoeren had dit kunnen leiden tot vertraging, danwel afstel van het N261-
project. Dit wilde de Efteling niet.
Een andere vraag uit de zaal was een heel essentiële: waaróm is groei van
het park eigenlijk nodig? Volgens Jaco is uitbreiding en ontwikkeling
nodig om te voorkomen dat de Efteling blijft steken op het niveau van een
regionaal attractiepark. Op dit moment is de Efteling winstgevend, maar
groei is nodig om dit te behouden. "Winstcontinuïteit betekent:
zelfstandigheid behouden." Wanneer de Efteling door stilstand in
ontwikkeling verlies zou gaan draaien wordt het park op den duur
kwetsbaarder voor overname, aangezien er voor een park als de Efteling
altijd kapers op de kust zijn. Dit is geen acuut gevaar, zoals in her en der
min of meer werd gesuggereerd, maar wel een ver gelegen toekomstbeeld
waar rekening mee gehouden moet worden als de Efteling er
uiteindelijk niet in zou slagen om de sprong te maken naar gevestigde
internationale attractie. Gezien het feit dat de Efteling een prettige
bedrijfsstructuur heeft met de Stichting als enige aandeelhouder en het
voornemen tot in de eeuwigheid zelfstandig te blijven loeisterk is, is er -
nu er netjes winst wordt gemaakt - geen enkele reden om bezorgd te zijn
over plotselinge vijandelijke interventie. Maar dat op de lange termijn
een potentieel verliesmakend park van deze grootte in de regio geen
houdbare optie is, is niettemin reëel en dát is wat de Efteling bedoelde.
Verder vond 'de zaal' het logisch dat er geen uitbreiding van het park in
noordelijke richting mogelijk was (daar ligt Kaatsheuvel nu eenmaal), maar
waarom is een vergroting van het park aan de zuidkant dan niet mogelijk?
De Efteling gaf aan dat het grondgebied van de Efteling qua bestemmings-
plan uit drie verschillende zones bestaat:
- Het attractiepark: intensieve recreatie
- Bosrijk, Golfpark: extensieve recreatie
- De zuidelijk gelegen bossen: natuurbehoud.
Deze laatste zone wordt door de Efteling onder de noemer 'Loonsche Land'
vormgegeven: het in de komende jaren gefaseerd terugbrengen van de natuur
zoals deze rond het jaar 1850 was. In dit gebied is nu overigens al
hoogwaardige natuur te vinden - bebouwen is dus niet mogelijk.
Een 'tweede park' op een nabije locatie is eveneens geen optie, die wens is
er momenteel vanuit de Efteling helemaal niet. In het verleden heeft de
Efteling de mogelijkheden voor een tweede park wel verkend, maar de focus
ligt op dit moment 'tot in het oneindige' in het laten groeien en perfectioneren
van het huidige park. Ideaal gezien worden de voorgestelde plannen tot
uitbreiding in de loop van 2018 gerealiseerd. Mocht dit nou om wat voor
reden niet lukken, gaf de Efteling aan, dan is 'als back-up' een eventuele
uitbreiding in westelijke richting nog mogelijk, maar dit willen ze op dit
moment eigenlijk niet. Dat het park ooit ook aan de westzijde zal gaan
groeien is logisch, maar voor nu wil de Efteling dit alternatief liever nog heel
wat jaar achter de hand kunnen houden.
Input
Nadat het strak geregisseerde deel van de informatiebijeenkomst ten einde
was, werd het tijd om creatief met de Efteling mee te denken. Langs de
wanden van de zaal waren grote witte vellen papier opgehangen in de
categorieën: Geluid en Licht, Werkgelegenheid en Economie, Bereikbaarheid
en mobiliteit, Duurzaam & Groen en Overig. Per categorie waren er drie
vellen: "Minnen", "Plussen" en "Oplossingen/Kansen".
De redactie van de Efteling (uiteraard fanatiek tot Team Strookrijk behorend)
holde, ge'nudged' door de communicatieafdeling van de Efteling, als eerste
naar één van de vellen. :o) http://documenten.eftelist.nl/data/inspraak/groei.JPG
Na een half uurtje vurig overleg tussen bewoners, die lustig de papieren
volplempten met klachten en suggesties, werd de input na afloop in de zaal
nog even besproken. Zomaar een bloemlezing:
- Gaat landbouwverkeer dan voortaan over de Bernse Hoef? Moet dat verkeer
dan dwars door Kaatsheuvel?
- Zou de Efteling zo eerlijk willen zijn om opnieuw metingen uit te voeren
omtrent het verkeer op de Horst, nu deze weg sinds de recente (eind maart)
gereedkoming van de ontsluiting van Loons bedrijventerrein 'De Hoogt' een
stuk drukker geworden zou zijn?
- Het Eftelingplan schrapt een makkelijke verbinding naar Kaatsheuvel,
waarmee het 'toch al dode dorp' Loon op Zand 'nog verder geamputeerd
wordt'. Dit vonden bijna alle aanwezigen, en de één gaf er wat fellere
uiting aan dan de ander.
- Ideetje: wil de Efteling niet eens aan een modern systeem waarbij
geluidboxen (vooral die van Aquanura) realtime aangepast worden naar
aanleiding van de windrichting? Waarbij door iemand anders in de zaal wel
vrolijk werd toegevoegd dat Aquanura 'best gezellig was' als je buiten je
hond aan het uitlaten was. :)
- Pluspunt aan oostelijke uitbreiding: dit veroorzaakt qua licht en geluid
weinig extra overlast voor omwonenden.
- Meermaals genoemd door bewoners: het al zo vaak aangekondigde Uitrijk nu
eens uitvoeren. Oftewel: kleinschaliger theater, bioscoop en allerlei
horeca vrij beschikbaar maken voor mensen uit de buurt in plaats van alleen
steeds maar weer die betalende parkbezoeker te bedienen.
- Een mevrouw met een bed & breakfast hoopt dat de Efteling ('op weg naar
5000 bedden') nu eens zal willen gaan samenwerken met lokale
verblijfsaccomodatie. Tot heeft de Efteling de deur schijnbaar ‘potdicht’
gehouden bij pogingen tot toenadering van plaatselijke B&B's.
- Op het gebied van 'Duurzaam & Groen' zou de Efteling er in elk geval goed
aan doen om het nieuwe westelijke parkeerterrein, een 'foeilelijke plak
asfalt', eens wat fraaier en natuurlijker te maken.
- Tot slot merkte een bejaarde meneer op dat hij vorig jaar voor zijn
pasgeboren kleinzoon een boompje heeft kunnen planten in het Geboortebos
van Tilburg, omdat de nieuwe kleine wereldburger een inwoner van Tilburg
is. Voor het planten van bomen voor nieuwgeborenen uit Loon op Zand,
Kaatsheuvel en Sprang-Capelle moet nu helemaal naar Schijndel worden
uitgeweken. Zou de Efteling zich niet eens sterk kunnen maken voor een
fraai Geboortebosje in de bossen achter het park? Het lieve relaas van de
oude man leverde een klein applaus op.
En toen was het klaar. Veel boze sentimenten, veel oud zeer, een paar keer
een hart onder de riem van de Efteling en vooral heel, heel weinig
suggesties vanuit het publiek die werkelijk relevant waren voor de
uitbreidingsplannen van de Efteling. Wel was het interessant om eens te
zien hoe dat gaat: het park in gesprek met niet altijd even meegaande
omwonenden, nog vóór de plannen definitief zijn ingediend. De Efteling
beschouwt het als een 'experiment' en volgende week woensdag in Multi
Cultureel Centrum De Werft in Kaatsheuvel wordt het kunstje nog eens
herhaald. Heeft het zin? Dat valt te betwijfelen. Het soort mensen dat op
dit soort avonden afkomt bestaat voor een fors deel uit notoire
klagers/brievenschrijvers/bezwaarmakers. Die krijg je met de beste wil van
de wereld niet om met een zandkunstfilmpje over iets abstracts als 'stippen
aan de horizon voor 2020'. Daar tegenover staat dat de Efteling zich
vermoedelijk niet al teveel zal aantrekken van wat geweeklaag van
buurtbewoners als het gaat om een uitbreiding die zij zelf wel degelijk als
broodnodig beschouwen. Dat er een soort van alternatieve verbinding wordt
geregeld tussen Loon op Zand en de Kets is wel waarschijnlijk, maar de
buurt zal er vermoedelijk aan moeten wennen in de toekomst een stukje
verder om te rijden. Wat er voor terugkomt: een breed lint vol Efteling-
attracties, horeca en winkeltjes. Wij weten wel wat we willen: laat
dat Strookrijk maar komen!
