Wachten duurt lang. Eftelingliefhebbers in het hele land kijken al sinds
2010 hunkerend uit naar het moment dat de eerste spade in de grond wordt
gestoken voor Hartenhof, die elusieve next-gen darkride die eerst in 2012,
toen 'later', nu misschien in 2017, hopelijk vóór 2020 en misschien wel
helemaal nooit in de Efteling zal worden gebouwd. Het is inmiddels ruim
drieënhalf jaar geleden dat de Efteling iets deed met het concept van
Symbolica, toen de serie 'De Magische Wereld van Pardoes' werd
uitgezonden. Voor een toename van de populariteit van de figuur Pardoes
leek dit niet veel te doen: de bij de serie behorende merchandise verkocht
nauwelijks en op het nippertje bleef het park gespaard van de destijds al
volledig ontwikkelde rondloop-'face characters': Pardoes en Pardijntje
zonder polyester kop op, dus met een mensengezicht. Recent werd Pardoes
gelukkig in getekende/gemaskerde versie teruggebracht in het park,
zodat bezoekers de vertrouwde mascotte weer in hun hart konden sluiten.
Vorige week bracht de Efteling, vreemd getimed middenin de mediastorm
van Baron 1898, een kook/bakboek uit in de sfeer van de Hartenhofse
paleiskeuken. Polles Pannenkoekenboek biedt veertig recepten voor
pannenkoeken, toetjes en taartjes, geïnspireerd op het assortiment van
Polles Keuken in het park. http://documenten.eftelist.nl/polleboek/cover.JPG
Het is niet voor het eerst dat de Efteling met een receptenbundel komt. In
1995 bracht het park in eigen beheer het Holle Bolle Gijs Kookboek uit:
een verzameling van 'authentieke gerechten uit grootmoeders keuken',
voornamelijk streekgerechten uit Brabant, Limburg, Gelderland en
Friesland. Het kleine boekje had weinig om het lijf, de recepten waren
voor een saaie avondprak en eigenlijk was het enige echt leuke eraan dat
je er een houten pollepeltje bij kreeg. Maar goed, wie hield er twintig
jaar geleden nou van koken? Dat is twee decennia later toch een tikkie
anders geworden. Een béétje koter van tegenwoordig kweekt middels
minimoestuintje eigen seizoensgroenten op tot Junior Masterchef-waardige
creaties en alle pappa's en mamma's van Nederland kijken kirrend naar Heel
Holland Bakt, ook dit najaar weer op de buis met Martine Bijl (wijlen Anton
Pieck's boezemvriendin) en meesterpatissier Robèrt van Beckhoven (in 2012
verantwoordelijk voor een aantal van de toetjes in Polles Keuken).
Tegenwoordig is er doelgroep genoeg!
Polles Pannenkoekenboek richt zich op 'gezinnen met kinderen van 2 tot 12
jaar' en beschrijft de tot nu toe geheim gebleven recepten van Polle zelf
(basispannenkoeken, crêpes en poffertjes), Rattar (hartige pannenkoeken),
Pardoes en Pardijn ('zoete zondes'), Aliciana (taartjes) en Pardulfus
(desserts). Grootmagister Almar brouwt daarbij nog een aantal gluten- en
lactosevrije recepten. Voor de volledige inhoudsopgave kun je terecht op
de website van de Efteling: http://www.efteling.com/media/Pdf/Polles%20Pannenkoekenboek-inkwNW.pdf
Wat ten eerste opvalt als je als Eftelingliefhebber door het boek heen
bladert is hoe weinig de Efteling hier zelf aan heeft gedaan. Alle
tekeningen van de Symbolicaanse personages die in het boek staan zijn
gewoon eerder gebruikte illustraties, die vrij willekeurig over de
pagina's zijn gestrooid en verder niets met de recepten te maken hebben.
Bij het voorwoord staat een standaard persfoto van het interieur van
Polles Keuken. De overige foto's zouden volgens de Efteling de 'prachtige,
typische look & feel van Polles Keuken' moeten hebben, maar daar ben ik
het toch echt niet mee eens. De gerechten in het boek zijn keurig gestyled
en netjes gefotografeerd, dat zeker, maar wel ontzéttend standaard dertien-
in-één-dozijnig. Het ziet eruit zoals het gros van de voedselfotografie
van de afgelopen tijd, met retro pannetjes en als ondergrond een ruwe
houten tafel ondergrond. En het spijt me Efteling, maar jullie Polle heeft niet
het alleenrecht op de geblokte theedoek: zo'n opgevouwen doek vind je al
een paar jaar onder de borden van driekwart van alle gerechten die
professioneel op de foto zijn gezet voor bladen, blogs en reclame. Er is
simpelweg helemaal niets Eftelings op de foto's te vinden, waardoor toch
sterk het gevoel ontstaat dat de Efteling het concept ("we willen een
pannenkoekenboek") en een handvol Pardoesplaatjes over de schutting heeft
gegooid, zonder zich verder nog te bemoeien met de styling. Jammer!
Wie hebben zich er dan wél om bekommerd? Foodstylist Yvonne Jimmink in
samenwerking met het Wormerse bedrijf Cameron Studio, welke zich
bezighoudt met 'culinaire fotografie' voor bijvoorbeeld de supermarktbladen
van Albert Heijn, DekaMarkt en Dirk van den Broek, een berg bekende
lifestyle-magazines en de verschillende kookboeken die Uitgeverij Unie-
boek | Het Spectrum uitbrengt, waaronder het oeuvre van eierkoekengoeroe
Sonja Bakker. En tsja, zo ziet het er ook uit. Netjes, best wel 'anno nu', maar
daar is ook alles mee gezegd. Wil je niettemin deze look & feel thuis gaan
nabootsen dan kun je daarvoor, volgens de colofon achterin Polles
Pannenkoekenboek, gewoon terecht bij de Xenos. :)
De vormgeving daargelaten, ook niet geheel onbelangrijk bij een bakboek
is de receptuur. Die was in handen van (i.s.m. de Efteling) Suzanne
Stougie. Deze in Berlijn residerende food writer heeft een bedrijfje dat
Hot Cakes Productions heet en ze houdt een foodblog bij op http://www.livealittleeatalot.blogspot.nl/
Ze schrijft onder meer voor Jamie Magazine en was als redacteur betrokken
bij de een aantal zeer recente Nederlandse vertalingen van een stapel
kookboeken, waarvan ik er een paar toevallig (zij het in de
oorspronkelijke Engelstalige versie) in de kast heb staan, zoals
Klassiekers van Paul Hollywood het fenomenale Thaise kookboek Pok Pok van
Andy Ricker.
Met zoveel ervaring als editor zijn er bij het redigeren van Polles
Pannenkoekenboek door Suzanne helaas toch wat slordigheidjes en vreemde
dingen doorheen geglipt. Tikfouten en d/t-blunders, maar ook een rare
keuze om de gluten- en lactosevrij recepten te omschrijven als 'bulten- en
buikpijnvrij': als ik een ukkie was zou ik daardoor toch echt de gewone
pannenkoeken niet meer zo graag willen opeten! :) http://documenten.eftelist.nl/polleboek/almar.JPG http://documenten.eftelist.nl/polleboek/bultenvrij.JPG
Verder stoort het voortdurende gebruik van de term 'stuifsuiker' in plaats
van poedersuiker. Een vrij onzinnig 'wonderlijk' synoniem in de verder
nogal gewoontjes omschreven recepten. Wél leuk is het steeds weer noemen
van een 'volwassene' bij de benodigdheden, gewoon tussen beslagkom en
garde. :) http://documenten.eftelist.nl/polleboek/volwassene.JPG
De variatie aan gerechten in het boek is groot, daarvoor een dikke pluim!
En waar het in de foodstyling volledig ontbreekt aan Eftelingse elementen
zijn er in de receptindex zowaar wat creaties te vinden die je kent uit
Polles Keuken in het park: de Hartenpannenkoeken met een veelvoud aan
strooisels, de pannenkoek met stukjes stroopwafel & witte chocolade, en
het 'familietaartje'. Deze laatste is een dessert dat voor de opening van
Polles Keuken door Robèrt van Beckhoven werd ontwikkeld en dat is te zien:
het taartjesrecept beslaat maar liefst vier pagina's, ondanks het
gebruikmaken van kant-en-klare soesjes en een kant-en-klare taartbodem
("liefst een Harde Wener"). Grote afwezige in het boek is het door velen
zo geliefde Koninklijk Dessert, al snap ik wel waarom: zo'n schuimgebak
met meringue vergt wat meer gevorderde kooktechnieken en zou daarmee nogal
misstaan tussen de simpele receptjes in de rest van het boek. Jammer vind
ik zelf vooral dat de hartenkoeken ontbreken! De hartvormige
bitterkoekjeslekkernij wordt door de redactie van Eftelist al een paar
jaar fanatiek ge-endorsed en is volgens mij helemaal niet zo moeilijk te
maken. Naja.
Al lezend in en bakkend uit het Polleboek begon ik het eigenlijk jammer te
vinden dat allerlei bekende pannenkoekvariaties - zoals dikke, Amerikaanse
pannenkoekjes, Franse crêpes ('vlinderdun' volgens Pardijntje) en Beierse
Kaiserschmarrn wél in het boek staan, maar niet in Polles Keuken worden
geserveerd. Het restaurant in het park houdt de saaie standaard van alle
pannenkoekhuizen van Nederland aan: altijd diezelfde grote platte plak,
met tientallen soorten beleg voor erop. Zonde wel. Maar ach, met
pannenkoeken die bij Polles Keuken uit een pannenkoekbakapparaat komen
rollen zal voor al die variaties de ouderwetse koekenpan ter hand genomen
moeten worden, en dat dan zal wel te lastig zijn in de huidige opzet van
de keuken.
Maar goed, wat in Polles Keuken niet kan, kan in je eigen keuken wél en
zo'n pannenkoekenboek koop je niet alleen om erin te kijken. Ik heb de
afgelopen dagen zelf een aantal recepten uitgeprobeerd. Die bleken voor de
standaard pannenkoeken (en poffertjes en crêpes) sowieso prima, maar bij
de wat meer bijzondere recepten liep ik soms toch tegen een onvolkomenheid
aan. Een overzichtje!
Om lekker ijs te maken heb je eigenlijk niet meer nodig dan plakjes rijpe
banaan uit de vriezer en eventueel een lik pindakaas. De blender/
keukenmachine/staafmixer doet de rest. Bevroren banaan laat zich eenvoudig
tot een romig zoet geheel pureren: een trucje dat veganisten al heel lang
kennen. Wel vreemd dat juist bij dit recept geen icoontje voor gluten-en
lactosevrij staat, want dat is dit toetje helemaal. En mocht het je nu wat
al te gezond in de oren klinken: banaan en pindakaas, dat was de favoriete
combinatie van Elvis Presley in zijn zeer obese eindfase. ;)
Zelf nog aangepast: hoorntjes in chocolade gedoopt en door gehakte zoute
pinda's gerold.
Ik heb de pannenkoeken gebakken in mijn allerkleinste koekenpannetje en
uitgestoken, om op die manier een éénpersoontaartje te maken. Verder heb
ik het recept min of meer aangehouden, afgezien van een kleine ramp bij
het maken van de suikersiroop. Het boek vertelt je 125 gram suiker met 125
ml water op het vuur te zetten en dit maar liefst tien minuten 'stevig
door te laten koken'. Ik zag al aankomen dat dat niet goed zou gaan en
gebruikte een pan met een zo dik mogelijke bodem, maar de siroop was na
tien minuten (zoals verwacht) een zwarte smurrie geworden met de geur van
een fikse bosbrand. Zo'n kleine hoeveelheid suikersiroop moet je sowieso
niet 'stevig' koken en al helemaal geen tien minuten lang. Aan de kook
brengen en een minuut of vijf op een laag vuur laten pruttelen is
voldoende. Dat heb ik dus vervolgens alsnog gedaan, nadat ik voor de
mislukking van daarvoor alle ramen en deuren in huis had opengezet. :')
Ik vind het sowieso een beetje raar dat nota bene in een boek vol
waarschuwingen over het gebruik van blokraspen en handmixers (vraag hulp
van een volwassene!) niettemin gewerkt moet worden met suikerstroop;
notoir vanwege de schroeiende loeiheetheid ervan en qua gevaar voor
brandwonden bij onvoorzichtigheid vergelijkbaar met kolkend frituurvet.
Maf wel, in een kinderkookboek.
Dit is een erg leuk en hartig recept voor kleine dikke groentepannenkoekjes,
die in Engelstalige landen ook wel bekend staan als 'fritters'. Het is aardig
dat Efteling dit door het gebruik van amandelmeel in plaats van bloem tot
een glutenvrij recept maakt, maar 75 gram amandelmeel is helaas echt te
weinig om de pannenkoekjes binding te geven: ze vallen enorm uit elkaar.
Dit probleem wordt gelukkig eenvoudig verholpen door het toevoegen van
twee eetlepels rijstmeel (of gewoon bloem voor de gluteneters) aan het
beslag, dit bevordert de omdraaibaarheid van de koekjes enorm!
Alleen het aangeraden kneepje citroensap ernaast vond ik trouwens wat
karig, dus ik klopte er nog een kervelmayonaise bij en trok wat kaasjeskruid
uit de achtertuin.
Een Oostenrijkse specialiteit, en hartstikke lekker! Vreemd is wel dat in
dit recept geen gebruik wordt gemaakt van stijfgeslagen eiwit. Ik snap dat
dat misschien voor kinderen niet het gemakkelijkste klusje is, maar als je
ze ook al laat jongleren met suikerstroop van honderdzestig graden
Celcius, dan moet een eiwit opkloppen toch zeker ook wel kunnen? De
schmarrn worden er heerlijk luchtig van. Verder gebruikte ik in rum
gewelde rozijnen, want ik ben nou eenmaal een 'volwassene'. :)
Nog even een tip met betrekking tot die rozijnen: klop ze niet vooraf door
het beslag heen! Als je dat doet zakken ze bij het bakken van de dikke
pannenkoek samen in een kluitje naar beneden. Veel beter hou je de
rozijnen apart en verdeel je ze gelijkmatig over het beslag dat je net in
de pan hebt gegoten.
Ook is het lekker om aan het einde van de bereiding nog een minuut of
twee lang een klontje roomboter en een lepel kristalsuiker mee te
bakken, dit karamelliseert dan een beetje rondom de pannenkoekstukjes.
Samenvattend vind ik dit wel degelijk een leuke uitgave van de Efteling,
maar daarbij helpt het wel dat ik nou eenmaal verkikkerd ben op koken en
bakken en behoorlijk van pannenkoeken hou. Bezien vanuit een minder
hongerige Eftelingliefhebber heeft het boek eigenlijk maar bar weinig te
bieden: de Efteling leverde nog geen millimeter oorspronkelijk
beeldmateriaal aan voor de vormgeving van het boek en voor de
'typische look & feel van Polles Keuken' moet je echt even zelf naar
Kaatsheuvel. Toch, voor wie nog elke dag verlangt naar de komst van
Hartenhof is dit wellicht een aardige wachtverzachter. :)
Polles Pannenkoekboek (EUR 12,50, ISBN: 978 90 0034320 1) is vanaf nu
verkrijgbaar in de Efteling, op Bol.com en in de boekhandel.
