Baron 1898 is nu drie maanden open en we mogen wel concluderen dat de
attractie een schot in de roos is. Maar ondanks de mooi aangeklede
voorshows en het korte filmpje over de attractie, blijft het knagen: wie is
nou die Baron Hooghmoed, en wat zijn zijn drijfveren? Gelukkig vonden de
Efteling en de bekende kinderboekenschrijver Jacques Vriens elkaar en twee
weken geleden verscheen dan eindelijk het boek 'Baron 1898', dat belooft
hier dieper op in te gaan.
Het boek is netjes verzorgd, in gebonden uitgave met goud op de kaft. De
hoofdstukken die zich ondergronds afspelen zijn met witte tekst op zwarte
achtergrond gedrukt. De illustraties van de hand van Sander de Bruijn
bestaan uit een mengeling van ontwerptekeningen, attractiedecoratie,
elementen uit promotiemateriaal, bewerkte foto's en speciaal voor het boek
gemaakte, meer gestileerde tekeningen. Dit maakt dat de illustraties wat
als een allegaartje aandoen. Overigens zijn de ter promotie van het boek
verspreide afbeeldingen dan weer niet in het boek terug te vinden.
Het boek omschrijft zichzelf als 'een verhaal over hoogmoed, hebzucht en
liefde'. De Efteling had al enkele vaststaande elementen van het verhaal
gedefinieerd: het speelt zich af op twee momenten (1893 en 1897-98),
waartussen Gustave Hooghmoed zich ontwikkelt tot een arrogante mijnbaron
die enkel nog oog lijkt te hebben voor het delven van goud. Aan Vriens de
opdracht om hier een verhaal omheen te verzinnen. Die heeft vervolgens de
tieners Jochem en Doortje geïntroduceerd, die werken in de herberg waar
Hooghmoed verblijft. Deze opzet is geslaagd: er zijn drie volwaardige
hoofdpersonen: Gustave, die een geobsedeerde mijnbaron wordt; en Jochem en
Doortje, die zich van kinderen tot jongvolwassenen ontwikkelen en wier
verhaallijn steeds meer verbonden raakt met dat van de baron.
Het levensverhaal van Gustave komt beperkt aan bod, alhoewel er wel een min
of meer bevredigende verklaring wordt gegeven voor zijn plotselinge
karakterverandering naar een arrogante, geobsedeerde mijnbaron. Het boek
draait echter veel meer om de gebeurtenissen in het arme dorpje waar de
kinderen wonen, aan het eind van de negentiende eeuw, hun relaties
onderling en die met de baron terwijl deze aan zijn mijn bouwt. Van de drie
thema's die het boek zelf benoemt is de liefde duidelijk het belangrijkste.
Mijns inziens een sterk punt is dat de Witte Wieven uiteraard in het
verhaal voorkomen, maar dat uiteindelijk nooit helemaal duidelijk wordt of
ze nou écht bestaan, of dat het toch allemaal op toeval en zinsbegoocheling
berust.
Het boek richt zich op kinderen tussen de tien en twaalf jaar, maar is ook
zeker geschikt voor oudere kinderen; zelfs als volwassene is het een
vermakelijk verhaal. Het boek is niet braaf, en schuwt 'volwassener' zaken
als seksualiteit, alcohol en incidenteel grof taalgebruik niet. Wat leuk is
voor de Eftelingfan zijn naast natuurlijk de goudmijn, die niet toevallig
als twee druppels water lijkt op de attractie in het park, ook de hier en
daar subtielere verwijzingen naar de Efteling. Zo wordt er bij het graven
van de mijn een stel botten gevonden. Dit wordt door Hooghmoed snel
afgedaan als 'zeker van een ree', wellicht een leuke knipoog naar de
anekdote rondom de bouw van de Bob.
Niet zo goed is echter het allerlaatste hoofdstuk. Nadat in het voorlaatste
hoofdstuk alles emotioneel en verhaaltechnisch bevredigend is afgerond,
volgen er nog een paar pagina's. Hierin wordt ietwat gekunsteld geprobeerd
een verklaring te geven voor alle Eftelingbezoekers die dagelijks de mijn
moeten betreden. Het heeft er alles van weg dat dit op aandringen van de
Efteling er nog even bij is gerommeld. Jammer en volstrekt overbodig.
Al met al niettemin een geslaagd boek dat de wordingsgeschiedenis van Baron
1898 beschrijft, maar daar voldoende bij weg durft te gaan om er een leuk
en spannend verhaal van te maken. Het is echt een stapje volwassener dan de
kinderboeken rondom de Efteling die tot nu toe verschenen.
'Baron 1898' van Jacques Vriens wordt uitgegeven door Van Holkema &
Warendorf en is te koop in de Efteling en bij boekwinkels in Nederland en
Vlaanderen. Het kost € 14,95; ook is er een e-bookeditie voor € 9,99.
Winactie!
Eftelist mag in samenwerking met de uitgeverij een gesigneerd exemplaar van
het boek weggeven. Als je hiervoor in aanmerking wilt komen, stuur dan vóór
5 oktober 2015 een mailtje naar redactie@eftelist.nl onder vermelding van je
postadres en het antwoord op de vraag over welke Efteling-attractie jij graag
een boek geschreven zou zien.
