Allereerst: jongens, héérlijk, dit nieuwe discussievoer op Eftelist.
Het mag Eftelingminnend-Vlaanderen en Nederland niet ontgaan zijn dat de
nieuwe parkmuziek vanaf dag één de gemoederen al flink wist te beroeren.
Robin, met permissie, ik spring even kriskras door je mail heen.
> Dat gezegd hebbende kom ik maar op een ding uit, en dat is een vraag
> die ik me sinds gisteren stel: Wat heeft de Efteling bezield om een
> doeltreffende soundtrack op het 65ste jubileum te vervangen? is het
> simpelweg de gestoorde drang naar modernisering?
Waarschijnlijk heb je de redactie-mail van 6 mei en Ilona's Hartveldt-
concertverslag van 15 mei jongstleden gemist, maar aan de basis van deze
beslissing lag een aanslepend conflict om de rechten van de muziek tussen
Maarten Hartveldt en de Efteling. Na jarenlang betwisten besliste die
laatste partij dan maar dat het welletjes was en een 65-jarig jubilee bleek
voor het park een prima excuus om komaf te maken met de huidige soundtrack
en Merkelbach nog eens een poging te laten wagen.
Voor ik verder ga, ook ik heb Merkelbachs nieuwe muziek enkel nog maar uit
zijn bedoelde context, dus niet *in* het park, kunnen beluisteren en ik ga
er stiekem vanuit dat dit het geval is voor de meeste mensen die 'm al
hebben gehoord. Toch wel cruciaal om een (eind)oordeel te vellen, dus neem
dit mailtje alvast met het nodige korreltje zout.
Het is natuurlijk niet vreemd dat, als een hele generatie -mezelf incluis-
is opgegroeid met huppelende Hartveldt-deuntjes, het op zijn minst eventjes
slikken geblazen is als 'hun' parkmuziek moet plaatsruimen. Einde van een
era en zo meer.
Hoewel ik Hartveldts parkcomposities strikt genomen erg kon smaken, (het
Huis van de Vijf Zintuigen-thema met stip op één), moet ik toegeven dat ik
wél ook benieuwd was wat iemand anders het park kon bieden aan sfeermuziek.
Ondertussen heeft Merkelbach al bewezen dat hij meer in zijn mars heeft dan
'aardige' attractiedeuntjes. Maar Merkelbach als opvolger van Hartveldt,
tja, hoe zeg ik dit netjes? Het is alsof je iemand de bühne opstuurt met
een banjo na een Stones-concert.
Robin wond er alvast geen doekjes om:
> En wat hebben we anno 2017? Een saaie doorgetrokken Disney-achtige
> melodielijn die geboren is uit de ochtendsymfonie van Aquanura. De
> melodielijn
> is alles behalve origineel en gecomponeerd zonder ook maar een greintje
> gevoel voor nostalgie. Waar de Efteling altijd een unieke soundtrack had,
> is
> het nu verdwenen voor een niet zo unieke soundtrack die even goed in
> Plopsaland, Toverland of een Disneypark had gepast.
Helemaal oneens ben ik het niet, maar een kanttekening is wel op zijn
plaats. Qua originaliteit werd er -net als bij Hartveldt overigens- aardig
leentjebuur gespeeld bij de Grote Filmcomponisten Der Aarde. Deed Hartveldt
het graag met hier en daar een snuifje Indiana Jones, dan lijkt Merkelbach
qua stijl inderdaad de mosterd te halen bij de andere grote, breed
uitgesmeerde John Williams-thema's. Ik herken niet alleen delen van het
lieflijke basisthema van 'Jurassic Park', maar ook stukjes uit 'Hook' en
zelfs vleugjes van Harry Potter. Ook hier weer, allemaal niet erg.
Parkmuziek dient om een dagje op te luisteren. Originaliteit en sfeer
hebben in die optiek weinig met elkaar te maken.
> Als ik achter elkaar de oude en nieuwe soundtrack beluister kom ik tot de
> conclusie dat ik twee totaal verschillende soundtracks heb gehoord.
Dat mag ik maar hopen! Als je na dergelijke rechtenrel toch besluit om de
hele mikmak te vervangen, zou het maar wát zonde zijn als Merkelbach gewoon
*zijn* versie van Hartveldts muziek ging brengen? Nee, er is duidelijk een
ander pad gekozen en dat an sich is geen slechte zaak. Maar het is maar hoe
je ermee omspringt!
Hartveldt wist zijn eigen gebrek aan originaliteit (zijn recurrente
basisthema was net een tikje te breed om in *alle* parkdelen herhaald te
worden) ruim te compenseren door in ieder geval een coherentie te creëren
in zijn muziek door eerst te kijken naar wat er al was: het paddenstoelen-
klavecimbel-riedeltje van Petzold, het lyrische klankenspel van 'By a
Sleepy Lagoon', dat soort dingen. Door die elementen als startpunt te
gebruiken kon hij ieder parkdeel zijn eigen kleine muzikale momentje
gunnen, waardoor het mogelijk was om de muzikale identiteit te creëren
voor het park. Een identiteit die we zijn gaan ervaren als 'Eftelings'.
En hoewel de nieuwe tracks technisch gezien goed in elkaar steken, het is
net op dat cruciale punt, dat Merkelbachs versie te wensen over laat.
>Ieder Rijk of onderdeel van het park
> kreeg muziek die soms bijna Piecks te noemen was.
Aha! 'Piecks.' Het hoge woord is eruit!
Roept Hartveldts roepterts werkelijk doorpiepende baksteentjes of scheve
prinsessentorentjes op? Of toch eerder voortschrijdende prinselijke paren?
Het blijft een boeiende stijldiscussie, zeker als we voorbij Sprookjes-
architectuur en algemene visuele stijl kijken.
Maar, je kon voor of tegen de Hartveldt-muziek zijn, het was in elk geval
duidelijk gedefinieerd als 'sprookjesachtig, bij extensie ook
'Eftelings.' Of Piecks, zo u wilt.
Maar, Robin, je betoog raakte wat mij betreft een veel groter zeer aan dan
enkel het gebrek aan identiteit in de nieuwe parkmuziek.
Met het oog om toch maar die magische grens van 5 miljoen bezoekers te
kunnen oversteken, lijkt het vangnet om die bezoekers binnen te halen ook
alsmaar breder te zijn geworden. Dus de muziek is daarin gewoon gevolgd.
Ik kan niet pretenderen dat ik bij de diverse voorafgaande meetings
aanwezig was maar het veralgemenen van de sfeer lijkt bijna (helaas?) min
of meer by design gebeurd te zijn.
"Parkmuziek, beste René, dat is gewoon behangmuziek", lijkt de directie
Merkelbach te hebben ingefluisterd, "het moeten lijken-op, evoceren-van,
het-gevoel-geven-dat, en het mag vooral niet storen! Maar hou het wel een
beetje breed aub en graag met een climaxje zodat de mensen dat gevoel ook
mee naar huis kunnen nemen."
Parkmuziek met de prettige algemene aanspreekbaarheid van een
pretparkfolder dus. Als dit de norm wordt waarop alle toekomstige
beslissingen voor sfeer (en laat sfeer nu net hét handelsmerk zijn van dit
park), kijk ik deze evolutie toch wel erg meewarig aan.
Maar! Laten we het kind nog niet met het badwater weggooien.
Ik ga het allemaal rustig laten inzinken, zeker nadat ik het geheel een
keer aan den lijve heb mogen ondervinden op de plaats waar de muziek
bedoeld is om te ervaren.
Zoals al eerder bleek uit 65 jaar aan Eftelinggeschiedenis, als iets lang
genoeg in de Efteling staat, wordt na een tijdje vanzelf Eftelings.
Of dat zo is voor deze Merkelbach-contributie? De tijd zal het leren.